فازمتر چیست و چگونه کار می کند؟

در همه خانه‌ها یک جعبه ابزار وجود دارد. معمولا پدر خانواده چند ابزار کار راه بنداز و به دردبخور را همواره دم دست نگه می‌دارد. این ابزار شامل محصولاتی چون انبردست، پیچگوشتی، آچار، دم‌باریک و البته فازمتر است. در این مقاله می‌خواهیم به سوال فازمتر چیست ، پاسخ دهیم.

با وجود اینکه استفاده از این وسیله کار بسیار آسانی است اما کسانی هم هستند که هنوز از ساختار، روش استفاده و حتی کاربرد این وسیله بی اطلاع‌اند.

در این مقاله ابتدا به تعریف فازمتر پرداخته و در ادامه انواع آن را معرفی می‌کنیم. رونیکس را بخوانید.

تعریف فازمتر

فازمتر یا فازنما ابزاری هستند که عموماً ظاهری شبیه به پیچ گوشتی دارند؛ اما همان‌طور که از اسمشان پیدا است، برای تشخیص وجود یا عدم وجود ولتاژ الکتریکی و همین‌طور تشخیص سیم فاز و نول مورد استفاده قرار می‌گیرند.

بیشتر بخوانید: کاربرد دیمر در ابزارالات چیست؟

این ابزار ساده به دلیل کارکردش، هم در خانه‌ها و هم در فضاهای صنعتی کاربرد دارد. به همین خاطر انواع مختلفی از فازمتر تولید و به بازار عرضه شده‌است.

بهتر است در ابتدا اجزای تشکیل دهنده یک فازمتر ساده را بشناسیم و کارکرد هر کدام را بدانیم.

اجزای فازمتر

همانطور که توضیح دادیم فازمتر ساختار ساده‌ای دارد. این ابزار برای تشخیص جریان الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. فازمتر شبیه به پیچگوشتی است با چند تغییر بزرگ. اجزای فازمتر عبارت است از:

• سری

سری قسمت فلزی فازمتر است که معمولا شبیه به پیچگوشتی دو سو است. از این سری به عنوان رسانا برای تشخیص جریان الکتریکی استفاده می‌شود.

• مقاومت

مقاومت فازمترمعمولی یک مقاومت یک مگا اهمی است که جریان برق را به شدت کاهش می‌دهد تا کاربر بتواند با لمس انتهای فازمتر جریان الکتریکی را تشخیص دهد.

• لامپ

به طور معمول در داخل محفظه پلاستیکی فازمتر، یک لامپ نئونی قرار داده شده تا کاربر متوجه جریان برق شود.

• فنر

فنرانتفال دهنده بین لامپ فازمتر و انتهای فازمتر است. وظیفه دیگر این فنر محکم نگه داشتن اجزا درونی در کنار هم است.

بیشتر بخوانید: معرفی انواع فازمتر و کاربرد هرکدام | کدام مدل فازمتر برای شما کاربردی‌تر است؟

فازمتر چطور کار می‌کند؟

فازمتر در کنار ساختار ساده، طرز کار آسانی نیز دارد. تنها کافی است برای بررسی و تشخیص سیم فاز از فول، ابتدا فازمتر را به پریز برق و یا یک سر سیم وصل کنید. سپس با وارد کردن فشار انگشت به قسمت پیچ انتهای فازمتر ممکن است لامپ روشن شود؛ در این صورت فاز است. بدیهی است که در صورت روشن نشدن لامپ، سیم نول است.

انواع فازمتر کدام است؟

فازمتر ساختار ساده‌ای دارد اما بنا بر نوع استفاده، به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. فازمترها از نوع خانگی تا صنعتی را شامل می‌شوند که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

فازمتر چراغ‌دار

یکی از با سابقه‌ترین انواع فازمتر؛ وسیله‌ای که جایگاهش در هر جعبه ابزاری محفوظ بوده و هست، می‌توان به نوع چراغ‌دار آن اشاره کرد. مدل‌های چراغ‌دار همان مدل‌های معمولی هستند که از گذشته تا کنون استفاده می‌شده‌اند. ساختار فازمترهای چراغ‌دار به این صورت است که از یک میله (سر پیچ گوشتی)، یک چراغ کوچک و یک مقاومت تشکیل شده است. در واقع این نوع فازمترها یک مدار باز هستند که برای تکمیل و بسته شدن مدار، به یک رسانا (بدن شما) نیاز دارند که جریان را به زمین متصل کند. وقتی که شما سر فازمتر را به پریز متصل می‌کنید و دستتان را در قسمت فلزی ته آن قرار می‌دهید، اگر سر آن به سیم فاز متصل شده باشد، اختلاف پتانسیلی ایجاد می‌شود که منجر به روشن شدن چراغ می‌شود، اما اگر سیم مورد نظر نول باشد، اختلاف پتانسیلی ایجاد نمی‌شود، در نتیجه جریانی هم برقرار نشده و لامپ خاموش می‌ماند.

برای نمونه می‌توان به فازمتر RH-2714 رونیکس اشاره کرد. محصول رونیکس مدلRH-2714 ، یک فازمتر 14 سانتی‌متری دارای میله‌ سخت‌کاری‌شده‌ فولادی و مقاوم به ضربه بوده و نوک آن با فلز نیکل آبکاری شده است. این فازمتر، مجهز به لامپ نئون داخلی پرنور برای کار در روشنایی روز و محیط‌های پرنور است.

دسته‌ پلاستیکی این فازمتر دوسو، با پوشش ABS مرغوب و یکدست با طراحی ضد لغزش، در طول زمان کیفیت خود را حفظ می‌کند. با فازمتر 140 میلی‌متری دوسو رونیکس مدل RH-2714 می‌توانید در محدوده‌ ولتاژ 120 تا 250 ولت کار کنید و سیم فاز را از نول تشخیص دهید.

این فازمتر سبک مطابق با استانداردهای بین‌المللی BS ،EN  و ASDN  طراحی و تولید شده تا جعبه ابزار شما را کامل کند.

دسته ارگونومیک و ضد لغزش این فازمتر با طراحی حرفه‌ای رونیکس تولید شده و در نتیجه، موجب تعادل بین سرعت و گشتاور در اتصالات مختلف می‌شود.

فازمتر مولتی کالر

در میان ابزار آلات پیشرفته‌تری که امروزه به بازار عرضه می‌شوند، فازمتر ها هم دچار تغییر و تحول شده اند. چراغ فازمتر های پیشرفته امروزی از نوع لامپ نئون با شدت نور بالا است و در طول روز و سطوح روشنایی متفاوت هم به راحتی قابل تشخیص است. همچنین لامپ این نوع ابزار، قابل تعویض هم هست.

بیشتر بخوانید: معرفی بهترین مارک پیچ گوشتی

فازمتر الکترونیکی (فازمتر دیجیتال)

فازمترهای دیجیتال تفاوت زیادی با دیگر مدل‌های این ابزار دارند، این وسیله الکترونیکی بوده و میزان ولتاژ و اندوکتانس را بر روی صفحه نمایش کوچکی که دارد نشان می‌دهد.

فازمتر القائی (حرفه‌ای)

فازمترهای القائی یکی از انواع دیجیتال این وسیله اما از نوع حرفه‌ای هستند که علاوه بر تشخیص فاز و نول، قابلیت اندازه‌گیری و تست ولتاژ AC و DC را هم دارند. با استفاده از این ابزار می‌توانید میزان مقاومت الکتریکی و فرکانس سیم یا قطعه‌ای که قصد تستش را دارید هم مطلع شوید.

راهنمای خرید فازمتر

اگر شما یک تکنسین یا مهندس برق حرفه‌ای باشید، فرقی چندانی نمی‌کند که از چه نوع فازمتری استفاده می‌کنید و بستگی دارد که منظور شما از خوب بودن یا نبودن آن چیست؟

اگر منظورتان از یک فازمتر خوب وسیله‌ای باشد که میزان جریان و ولتاژ را هم به شما نشان بدهد می‌توان از مدل‌های دیجیتال به عنوان یک ابزار خوب و مناسب یاد کرد.

اگر می‌خواهید علاوه بر میزان جریان و ولتاژ از فرکانس و مقاومت سیم یا قطعه مورد نظر هم مطلع شوید، می‌توان به مدل القایی این وسیله اشاره کرد؛ اما اگر منظور، تشخیص راحت‌تر و بهتر روشن شدن یا نشدن چراغ فازمتر است مدل معمولی و رایج، ابزاری خوب و باکیفیت خواهد بود. در برخی از موارد هم فازمتر با کیفیت، وسیله‌ای خواهد بود که دارای بدنه قوی، محکم و نشکن است.

 ابزاری که بتواند در شرایط کاری صنعتی هم دوام آورده و جان سالم به در ببرد. بنابراین تشخیص باکیفیت و خوب بودن هر ابزاری بسته به نوع کارایی که از آن وسیله مد نظرتان است، متفاوت خواهد بود و تعیین و تشخیص آن بر عهده خودتان خواهد بود. نکته دیگر استفاده صحیح و نگداری درست از ابزار است که باعث افزایش طول عمر آن خواهد شد.

رونیکس به عنوان متنوع‌ترین برند ابزار ایران، فازمترهای مقاوم و کاربردی به بازار عرضه کرده‌است. محصولاتی که مانند دیگر ابزار ساخت این برند، از کیفیتی جهانی برخوردار است.

اجزای فازمتر

اکنون که با فازمتر و انواع آن آشنا شدید، بهتر است این مورد هم بدانید که ابزاعلت ر از چه قسمت هایی تشکیل شده و چگونه می تواند جریان الکتریکی را تشخیص دهد.

• این ابزار مجهز به لبه ای است که همانند یک پیچ گوشتی عمل کرده و در باز و بسته کردن پیچ به کاربر کمک می کند.
• عایق و محفظه ای در ادامه لبه قرار گرفته است. درون این محفظه یک لامپ کوچک، گیره و فنر قرار دارد.
• در انتهای فازمتر نیز یک پیچ قرار گرفته است.

برای بررسی و تشخیص سیم فاز از فول، ابتدا باید فازمتر را به پریز برق و یا یک سر سیم وصل کنید. سپس با وارد کردن فشار انگشت به قسمت پیچ انتهای فازمتر ممکن است لامپ روشن شود؛ در این صورت فاز است. بدیهی است که در صورت روشن نشدن لامپ، سیم نول است.

توجه نمایید برای کاهش خطا و ایمنی بیشتر بهتر است از کفش عایق الکتریسیته استفاده نمایید تا جریان برق از بدن شما به زمین انتقال یابد و میزان خطا در تشخیص فاز از نول به صفر برسد.

بیشتر بخوانید: ۸ بهترین مارک مولتی متر [multimeter] به همراه ویژگی ها

فازمتر خوب (با کیفیت)

اگر شما یک تکنسین یا مهندس برق حرفه‌ای باشید، فرقی چندانی نمی‌کند که از چه نوع فازمتری استفاده می‌کنید و بستگی دارد که منظور شما از خوب بودن یا نبودن آن چیست؟ اگر منظورتان از یک فازمتر خوب وسیله‌ای باشد که میزان جریان و ولتاژ را هم به شما نشان بدهد می‌توان از مدل‌های دیجیتال به عنوان یک ابزار خوب و مناسب یاد کرد؛ اگر می‌خواهید علاوه بر میزان جریان و ولتاژ از فرکانس و مقاومت سیم یا قطعه مورد نظر هم مطلع شوید، می‌توان به مدل القایی این وسیله اشاره کرد؛ اما اگر منظور، تشخیص راحت‌تر و بهتر روشن شدن یا نشدن چراغ فازمتر است مدل معمولی و رایج، ابزاری خوب و باکیفیت خواهد بود. در برخی از موارد هم فازمتر با کیفیت، وسیله‌ای خواهد بود که دارای بدنه قوی، محکم و نشکن است؛ ابزاری که بتواند در شرایط کاری صنعتی هم دوام آورده و جان سالم به در ببرد. بنابراین تشخیص باکیفیت و خوب بودن هر ابزاری بسته به نوع کارایی که از آن وسیله مد نظرتان است، متفاوت خواهد بود و تعیین و تشخیص آن بر عهده خودتان خواهد بود. نکته دیگر استفاده صحیح و نگداری درست از ابزار است که باعث افزایش طول عمر آن خواهد شد.

همچنین به نقل از سایت درجه :

“فازمتر از ضروری‌ترین موارد در جعبه ابزار و ساده‌ترین راه برای آزمایش وجود جریان برق (معمولا متناوب AC) در سیم یا هر شی دیگری است. انواع متفاوتی فازمتر در بازار فروخته می‌شود که ساده‌ترین آن، نوع پیچ‌گوشتی است. به دلیل اینکه از این نوع فازمتر می‌توان به صورت یک پیچ‌گوشتی ساده هم استفاده کرد، طرفداران بسیاری دارد. سر فازمتر‌های پیچ‌گوشتی معمولا تخت است.

نوک فازمتر باید به‌طور مستقیم در معرض سیم یا پریز برق دارای جریان الکتریکی قرار گیرد و یکی از انگشتان کاربر روی انتهای دسته و قسمت فلزی فازمتر گذاشته شود. در واقع برای درست کار کردن این مدل فازمتر باید جریان کوچکی از طریق انگشت کاربر از بدن او عبور کند تا یک مدار الکتریکی تشکیل و چراغ فازمتر روشن شود. در غیر اینصورت فازمتر درست کار نخواهد کرد.”

سوالات متداول

آیا رونیکس فازمتر هم تولید می‌کند؟
بله. رونیکس انواع ابزار دستی را در سبد محصولات خود دارد. فازمتر هم جز ابزار دستی باکیفیت رونیکس است.
فازمترهای رونیکس را چطور خریداری کنیم؟
برای خرید فازمتر رونیکس و دیگر ابزار تولید این برند می‌توانید به عاملیت‌های فروش ابزار در سراسر ایران مراجعه کنید.
آیا استفاده از فازمتر برای کاربر خطر دارد؟
استفاده از هر ابزاری ممکن است برای کاربر خطرآفرین باشد. اما اگر فازمتر دارای کیفیت ساخت بالا باشد، خطری کاربر را تهدید نمی‌کند.