کلوخ شکن؛ از کاربردها تا انواع آن

اگر تصور می‌کنید که کشاورزی کاری آسان است، اینگونه نیست. یک محصول کشاورزی برای آماده شدن مسیر سخت و زیادی را طی می‌کند. مهمترین بخش در صنعت کشاورزی مربوط به آماده سازی خاک می‌شود و این کار هم به درستی انجام نمی‌شود مگر با انجام فرایند خاکورزی یا تایلینگ صحیح.

یکی از وسایل کاربردی در فرآیند خاکورزی که در این نوشتار به آن می پردازیم، کلوخ شکن است. کلوخ شکن چیست؟ وسیله‌ای که با خرد کردن کلوخ ‌های داخل خاک، نقشی اساسی در بهبود کیفیت خاک دارد. پس کاربرد کلوخ شکن تراکتور در کشاورزی بسیار حائز اهمیت است.

بیشتر بخوانید:انواع ابزار گچ کاری

تعریف دیگری از کلوخ شکن به نقل از سایت ادوات کشاورزی بریمانی:

“کلوخ شکن فلزی یک ابزار است که استفاده آسان و موثری در کشاورزی و باغبانی دارد. این ابزار با بدنه فلزی و دسته پلاستیکی تشکیل شده است. با استفاده از کلوخ شکن فلزی، می توانید کلوخ های سفت شده خاک را خرد کنید و خاک را نرم کنید. همچنین، با استفاده از این ابزار می توانید خاک را آماده کنید و سطح آن را صاف کنید.

استفاده از کلوخ شکن فلزی، شرایط مطلوبی را برای رشد بذر و گیاهان به وجود می آورد. وقتی خاک بستر نرم، آماده و دانه بندی شده باشد، رشد بذر و گیاهان به سهولت انجام می شود. ریشه ها می توانند به عمق خاک فرو روند و آب بیشتری را جذب کنند.

با استفاده منظم و صحیح از کلوخ شکن فلزی، می توانید به کیفیت خاک و عملکرد گیاهان خود افزوده کنید.”

رونیکس را بخوانید.

کلوخ شکن و کاربردهای آن

قبل از توضیح دادن در مورد این موضوع که کلوخ شکن چیست و چه کاربردی دارد، به تایلینگ می‌پردازیم. به هر نوعی از مخلوط کردن خاک، شکستن کلوخ‌ها و بیرون آوردن علف‌های هرز از زمین که برای بالا رفتن کیفیت خاک قبل از شروع کاشت انجام می‌شود، تایلینگ یا خاکورزی می‌گویند.

 تایلینگ به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود:

• تایلینگ اولیه: به اولین مرحله‌ای که بر روی خاک کار می‌شود، تایلینگ اولیه می‌گویند. در این مرحله ابزار به عمق بیشتری از خاک نسبت به حالت ثانویه فرو می‌رود و با ابزاری مثل تایلر زمین را شخم می‌زنند. با این کار کلوخ‌های بزرگتر به سطح خاک می‌آیند و شکسته می‌شوند.
• تایلینگ ثانویه: در این مرحله است که ابزاری مثل کلوخ شکن وارد کار می‌شود و به عمق کمتری از خاک فرو می‌رود. تمرکز این تکنیک بر‌ روی سطح بالایی خاک است. کلوخ شکن با شکستن توده‌های کوچک‌تر خاک و فراهم آوردن یک سطح یکنواخت، زمینی عالی را برای کاشت بذر را آماده می‌کند.

کلوخ ‌شکن‌ها در ابتدا دستی بودند و در تمامی زمین‌ها از آن‌ها استفاده می‌شد. این کلوخ شکن‌ها هنوز هم در زمین‌های کوچک و باغچه‌ها کاربرد دارند.

بیشتر بخوانید: ساخت یکی از زیباترین انواع جاعودی؛ جاعودی آبشاری

کلوخ شکن‌ها در حقیقت نوعی تایلر هستند که برای خرد کردن کلوخ‌های زمین زراعی که بعد از شخم زدن به وجود می‌آیند، استفاده می‌شود. همان‌طور که گفتیم از کلوخ‌ شکن‌ها در تایلینگ ثانویه استفاده می‌شود و در مزارعی که شخم یا گاو آهن نخورده کارایی ندارد.

اما کاربرد کلوخ شکن تراکتور چیست؟ این ابزار برای کشت عمیق خاک نیست، بلکه بیشتر به عنوان ابزاری که به عمق خاک کمتری نفوذ می‌کند و خاک را قبل از کاشت آماده می‌کند در نظر گرفته می‌شود.

همچنین از کلوخ شکن‌ها برای ترکیب کودهای سطحی و یا علف‌کُش‌ها با خاک استفاده می‌شود. از دیگر کاربردهای این ابزار می‌توان به خرد کردن علف‌های هرزی اشاره کرد که در بین فصول کاشت رشد می‌کنند.

کلوخ شکن هم مانند هر وسیله دیگری دارای مزایا و معایبی است که در تصویر پایین آمده است.

بیشتر بخوانید: اره باغبانی و نحوه کار با آن

مکانیزم دستگاه کلوخ شکن

نحوه کار دستگاه کلوخ شکن این‌گونه است که ابتدا این دستگاه به یک تراکتور یا وسیله نقلیه وصل می‌شود و با حرکت تراکتور بر روی زمین کشیده می‌شوند. تیغه‌های عمودی این دستگاه به صورت چرخشی کلوخ‌های زمین را خرد می‌کند و بعد با ماله دستگاه، سطح خاک مسطح می‌شود. بعد از آن با یک غلطک نهایی علاوه بر اینکه یک تراکم قابل قبول برای کشت ایجاد ‌می‌شود، رطوبت خاک در لایه‌های زیرین هم حفظ می‌شود.

مقاله «همه چیز درباره‌ی ابزارآلات باغبانی | راهنمای کامل + عکس و فیلم» اطلاعات کاملی را در خصوص سایر ابزارآلات باغبانی به شما می‌دهد.

انواع کلوخ شکن

کلوخ‌شکن‌های اولیه دستی بودند و در تمامی زمین‌ها از آن‌ها استفاده می‌شد. اما با پیشرفت تکنولوژی انواع جدیدی از این ابزار به بازار آمد. کلوخ شکن‌های جدید عموما به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند:

• کلوخ شکن‌های دیسکی
• کلوخ شکن‌های تین (شامل کلوخ شکن‌های دندانه انگشتی، کلوخ شکن‌های درگ و کلوخ شکن‌های میخی)
• کلوخ شکن‌های زنجیری
• کلوخ شکن‌های دیسکی زنجیری

بیشتر بخوانید: تفاوت خار باز کن و خار جمع کن چیست؟

کلوخ‌ شکن‌های دستی ابزاری نسبتاً سبک، با دسته‌ای بلند و سری چنگک ‌مانند که برای شخم‌زدن زمین‌های کوچک‌تر بسیار مناسب است و هنوز هم از آن‌ها استفاده می‌شود. این ابزار علاوه بر شخم ‌زدن، برای خرد کردن تکه‌های سخت‌تر خاک و یکسان‌سازی سختی خاک نیز کاربرد زیادی دارند.

انواع دیگر کلوخ شکن‌ها بسته به کاربری‌شان ممکن است انواع و وزن‌های مختلفی داشته باشند. تقریباً تمام آن‌ها از یک قاب سفت تشکیل شده‌اند که دیسک‌ها، دندان‌ها، زنجیره‌های به هم پیوسته یا سایر ابزارهای جابه‌جایی خاک را همراه خود دارند، اما کلوخ شکن‌های تین و زنجیری اغلب تنها دارای یک میله بکسل سفت در جلوی خود هستند.

از هر چهار نوع کلوخ شکن‌ می‌توان برای آماده سازی خاک برای کاشت استفاده کرد. در زمان‌هایی که کلوخ شکن‌ها سطح خاک را بسیار خرد می‌کنند، خاک بسیار سبک می‌شود، به طوری که ممکن است به راحتی باد آن را حرکت دهد. در این زمان بهتر است با یک غلطک سطح خاک را صاف کرد.

بیشتر بخوانید:بهترین کمپرسورهای باد بازار ابزار ایران؛ شما انتخاب کنید!

از کلوخ شکن‌های تین برای اصلاح بستر رشد گیاهان قبل از کاشت، حذف علف‌های هرز کوچک در محصولات در حال رشد و نرم کردن خاک‌های بین ردیفی برای رسیدن آب به زیر خاک استفاده می‌شود.

کلوخ شکن‌های زنجیری را می‌توان در زمین‌های مرتعی برای پخش کود و شکستن کلوخ‌ها استفاده کرد. در نگهداری از زمین‌های ورزشی، معمولاً از کلوخ شکن‌های زنجیری سبک برای تسطیح زمین پس از بازی‌های سنگین استفاده می‌شود، تا برآمدگی و فرورفتگی‌های زمین را حذف و صاف کند.

کلوخ شکن‌های زنجیری اغلب برای کارهای سبکتر مانند صاف کردن سطح کشت یا پوشاندن بذر استفاده می‌شود، در حالی که از کلوخ شکن‌های دیسکی معمولاً برای کارهای سنگین‌تر مانند شخم زدن برای کندن چمن استفاده می‌شود. در این نوع کلوخ شکن‌ها، دیسک‌های لبه‌دار و غول‌پیکر در یک مجموعه قاب که اغلب از جنس فولادی و سنگین است کار می‌کند تا لبه‌های برش بهتر در خاک نفوذ کند.

کلوخ شکن‌های دیسکی زنجیری، این‌گونه کار می‌کند که دیسک متصل به زنجیر با زاویه‌ای روی زمین کشیده می‌شود. این کلوخ شکن‌ها به سرعت در سراسر سطح حرکت می‌کنند. زنجیر و دیسک می‌چرخند و سطح بالایی خاک را تا حدود 3 سانتی‌متر عمق می‌شکنند تا سطحی صاف برای کاشت آماده شود.

در پایان و پس از توضیح درباره انواع کلوخ شکن‌ها به نوعی از آن‌ها به نام کلوخ شکن‌های برقی می‌رسیم. این نوع کلوخ ‌شکن‌ها برخلاف انواع دیگر با بکسل شدن به تراکتور و کشیده شدن توسط آن کار نمی‌کنند، بلکه دارای موتور هستند و از تراکتور‌ها برای کار خود نیرو می‌گیرند.

بیشتر بخوانید:
«راهنمای جامع خرید حاشیه زن‌های رونیکس»
«اره باغبانی و نحوه کار با آن»

سخن آخر

در این نوشتار، به یکی از ابزار مهم برای خاکورزی یعنی کلوخ شکن‌ها و انواع آن پرداختیم. ابزاری کاربردی که کشاورزان برای شخم‌ زدن و شکستن کلوخ در زمین‌های خود از آن استفاده می‌کنند.

ابزارآلات از وسایلی هستند که در سبد کالایی ما از گذشته تا امروز قرار دارند؛ اما کمتر به آن توجه و پرداخته شده است. به همین دلیل ، هدف ما در مجله رونیکس این است که شما را با انواع مختلف ابزار و کاربردها و نقشی که در زندگی همه ما دارند، آشنا کنیم. سوالات و نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول

تفاوت کلوخ شکن و تیلر در چیست؟
از تیلر برای خاک‌ورزی اولیه استفاده می‌شود تا به عمق خاک رفته و کلوخه را به سطح خاک بیاورد. کلوخ شکن نیز نوعی تیلر است؛ با این تفاوت که کاربرد کلوخ شکن تراکتور در خاک‌ورزی ثانویه مشخص می‌شود و این ماشین، کلوخی که را تیلر به سطح خاک آورده، می‌شکند تا زمین برای کاشت آماده شود.
کلوخ شکن چه معایبی دارد؟
در فضاهای کوچک قدرت مانور کلوخ شکن پایین است؛ نفوذ زیادی به اعماق خاک ندارد و باید چندین بار خاک‌ورزی را با آن انجام داد تا به نتیجه مطلوب رسید.