با رعایت نکات ایمنی نصب بخاری گازی، آتش حادثه را خاموش کنید

مرگ خاموش! این عبارت برای کسانی استفاده می‌شود که در فصل زمستان به دلیل عوارض ناشی از گاز گرفتگی فوت می‌کنند. علی‌رغم تمام هشدارهایی که در رسانه‌های جمعی و عمومی تکرار می‌شود؛ بازهم در فصل سرد آمار فوتی‌های مسمومیت با گاز دی‌اکسیدکربن بالا است. به همین خاطر آگاهی و شناخت نکات ایمنی بخاری گازی ضروری است.

رعایت این نکات گستره‌ای از انتخاب برند مناسب بخاری تا استفاده از تجهیزات جانبی و رعایت استانداردهای نصب این وسیله گرمایشی را در بر می‌گیرد.

نکاتی که اگر به درستی رعایت نشود؛ قطعا هزینه جانی برای شهروندان به بار خواهد آورد. اما رعایت آن هزینه مالی چشم‌گیری ندارد و صرفا کمی حوصله می‌طلبد. در این مقاله به تمام مواردی که در هنگام خرید و نصب بخاری گازی باید مورد توجه قرار گیرد؛ اشاره می‌کنیم.

بخاری گازی وسیله‌ای است که در خانه بسیاری از ایرانی‌ها پیدا می‌شود. اما همچنان به دلیل عدم رعایت نکات ساده ایمنی، هر سال تعداد زیادی خانواده را داغدار می‌کند.

رونیکس را بخوانید.

فصل سرد و بازار داغ خرید بخاری

فصل سرما نزدیک است و بازار خرید بخاری گازی، داغ! هرچند که دیگر بیشتر خانه‌های نوساز دارای پکیج‌های گرمایشی هستند اما هنوز استفاده از بخاری گازی مخصوصا در استان‌های سردسیر رایج است.

اما هنگام خرید بخاری گازی باید به چه نکاتی توجه کرد؟ هنگام بستن لوله و دودکش چه توصیه‌های استانداردی را برای نصب بخاری باید رعایت کرد و چه مواردی را باید مهم شمرد؟ چه برندی خرید و آیا متراژ خانه ارتباطی به نوع بخاری انتخابی دارد؟

در ابتدا باید به سراغ انواع بخاری گازی برویم. بخاری‌های گازی در دو نوع کلی در بازار به فروش می‌رسد. بخاری با دودکش که تعداد بیشتری از آن در بازار موجود است و نوع دیگر، بخاری‌های بدون دودکش که نیازی به لوله ندارند و از تکنولوژی به‌روزتری ساخته شده‌اند.

بیشتر بخوانید:
چگونه با دریل سرامیک را سوراخ کنیم؟

بخاری گازی با دودکش

این نوع وسیله گرمایی رایج‌ترین بخاری در خانه‌های ایرانیان است. متاسفانه بیشتر حوادث گازگرفتگی هم بابت استفاده نادرست از همین وسیله گرمایشی اتفاق می‌افتد. نصب لوله، شلنگ و دودکش این نوع بخاری‌های گازی نیاز به دقت و حوصله دارد. نحوه نصب بخاری گازی مهمترین مرحله از راه‌اندازی این وسیله گرمایشی است.

هنگام خرید این نوع بخاری، باید به موارد زیر توجه ویژه کرد.

♦ نشان استاندارد

نه فقط در هنگام خرید بخاری گازی، بلکه در خرید وسایل دیگر مورد نیاز خود هم باید به نشان استاندارد روی دستگاه توجه کنید. این نشان تضمین کننده حداقل‌های کیفی مورد قبول نهادهای نظارتی است. سازمان استاندارد با توجه به کیفیت و همچنین پروتکل‌های تعریف شده، به برندهای مختلف نشان استاندارد می‌دهد.

♦ برچسب انرژی

در زمستان کشور با کمبود گاز مواجه است. به همین خاطر بهتر است بخاری خریداری کنید که میزان مصرف انرژی پایین‌تری به نسبت دیگر برندها دارد. از طرف دیگر مصرف انرژی پایین‌تر، مساوی است با آلودگی کمتر و خطرات پایین‌تر برای مصرف‌کنندگان.

♦ برند کالا

 یکی از مهمترین نکات ایمنی بخاری گازی مربوط به برند دستگاه است. برندی خریداری کنید که در بازار خوشنام باشد. برندی که هم سابقه خوبی در تولید وسایل گرمایشی دارد و هم وسایلی مطابق با نیاز روز کاربر تولید می‌کند.

♦ متراژ محل و نوع بخاری

بهتر است بخاری انتخابی بر اساس متراژ خانه خریداری شود. جدول زیر استاندارد نوع بخاری و متراژ محل را تبیین می‌کند.

مساحت منزل بر حسب متر مربع و نوع محیط	نوع و ظرفیت بخاری
کمتر از 50 متر با محیط بسته	بخاری دیواری، دودکش دار
زیر 50 متر، با جریان محدود هوا	بخاری دیواری، بدون دودکش
بین 50 تا 70 متر	بخاری زمینی 8 تا 12 هزار
بیشتر از 70 متر	بخاری زمینی 12 هزار به بالا
سالن‌های بزرگ	بخاری طرح شومینه

بخاری بدون دودکش

در این نوع بخاری همانطور که از اسم آن مشخص است؛ دیگر نیازی به دودکش نیست. در این دستگاه میزان آلایندگی و انتشار گاز مونواکسید کربن به حد زیادی کاهش یافته است.

ترکیب بهینه اکسیژن و سوخت در این نوع بخاری‌ها، باعث می‌شود هم مصرف سوخت کاهش پیدا کند و هم آلایندگی کم شود. در بخاری‌های بدون دودکش از سیستم سنجش میزان اکسیژن و یا ODS استفاده می‌شود. با وجود این سیستم اگر میزان اکسیژن موجود در محیط کاهش پیدا کرد، بخاری خود به خود خاموش می‌شود.

نحوه نصب بخاری گازی با دودکش

نکات ایمنی بخاری گازی و رعایت آن‌ها، بیشتر مربوط به نوع لوله و همچنین دودکش آن است. لوله بخاری گازهای سمی تولید شده توسط بخاری را به بیرون منتقل می‌کند. هرگونه درز و شکاف در مسیر لوله می‌تواند به قیمت جان مصرف‌کنندگان تمام شود.

 در هنگام نصب لوله بخاری باید به نکات زیر توجه داشته باشید.

1. از لوله‌های آکاردئونی استفاده نکنید! این لوله‌ها به دلیل ضعف ساخت، می‌توانند موجب انتشار گاز مونواکسید کربن در خانه شود.
2. هنگام عبور لوله از دیوار، حتما دقت داشته باشید که قطر سوراخ و لوله یکسان باشد.
3. کمتر از لوله‌های زانویی استفاده کنید. اتصال این لوله‌ها ممکن است در صورت عدم آب‌بندی مناسب موجب خروج گازهای سمی شود.
4. دقت کنید که شیب لوله و مسیر آن باید به بالا باشد. در زمان بستن لوله و خروج آن از دیوار یا پنجره به شیب دقت کنید.
5. از لوله و وسایل اتصال دارای نشان استاندارد استفاده کنید.
6. لوله بخاری از کف اتاق باید حداقل 1 متر فاصله داشته باشد.
7. بخاری و مسیر لوله را به دور از وسایل قابل اشتعال مانند پرده‌ها قرار دهید.

کاربرد لوله بخاری به نقل از سایت صنایع تولیدی ابزارخان:

“عملکرد لوله بخاری ( Stove Duct ) دقیقا مانند عملکرد هود می باشد و هر دو به یک روش هوا را به سمت بیرون هدایت می نمایند. اما نوع و جنسی که جهت این کار استفاده می گردد بسیار مهم است که در مقابل عوامل مختلف مقاوم باشد و همین موجب می گردد تا کارایی آن بالا برود و دیرتر فرسوده و خراب بشود و در نتیجه طول عمر آن بسیار بالا می رود و کمتر نیاز به نگهداری و تعمیر پیدا می کند و این امر یکی از برترین مزیت های آن به شمار می رود.”

دودکش را اصولی نصب کنید

در کنار نصب لوله بخاری، دودکش نیز نقش مهمی در حفظ ایمنی بخاری گازی دارد. در نصب دودکش باید به موارد زیر توجه ویژه داشت.

1. هیچوقت از دودکش مشترک برای خروج گاز چند وسیله گرمایشی استفاده نکنید.
2. هرگز دودکش وسایل گازسوز و هواکش (فن) را از یک لوله یا کانال مشترک عبور ندهید.
3. هرگز دودکش‌ها را در محیط‌های بسته مانند حیاط خلوت و یا پاسیو قرار ندهید. دودکش باید در فضای آزاد باشد.
4. دودکش را بدون کلاهک یا با کلاهک ساده رها نکنید. حتما از نوع H استفاده کنید.
5. بخاری باید حداقل 30 سانتی‌متر از دیوار فاصله داشته باشد. فاصله دودکش تا دیوار هم باید 15 سانتی‌متر باشد. فاصله 50 سانتی‌متری بخاری تا وسایل قابل اشتعال هم از نکات ضروری در زمان نصب بخاری است.
6. دودکش باید از ورق‌های گالوانیزه ساخته شده باشد تا ایمنی منزل شما را تامین کند.
7. از دودکش‌های سیمانی و یا آجری پیش ساخته استفاده نکنید.

آزمایش عملکرد مناسب لوله و دودکش بخاری

بعد از اطمینان از نحوه درست قرارگیری لوله و دودکش بخاری، می‌توان با چند روش ساده از کارکرد درست آن اطمینان حاصل کرد.

♦ گرم شدن لوله بخاری

یکی از راه‌های ساده سنجش عملکرد مناسب سیستم گرمایشی گازی، اطمینان از گرم شدن لوله بخاری است. گرم شدن لوله بخاری به این معنی است که گازهای خطرناک از طریق لوله و دودکش در حال خروج است.

♦ آزمایش کبریت

یک شمع و یا کبریت را جلو دودکش بخاری قرار دهید. اگر شعله به سمت داخل کشیده شد؛ بخاری شما درست کار می‌کند. اما اگر تغییری در حالت شعله پیدا نشد؛ مشخص است که بخاری شما دچار ایراد است.

♦ شعله آبی

شعله بخاری و یا هر وسیله گرمایشی دیگری باید آبی بسوزد! اگر رنگ شعله وسیله شما آبی نیست و به نارنجی و قرمز نزدیک است؛ بهتر است دوباره آن را آزمایش کنید. این مشکل می‌تواند به خاطر بد سوختن گاز باشد و به انتشار مونواکسیدکربن بیانجامد.

بیشتر بخوانید:
علائم کند شدن زنجیر اره زنجیری را بشناسید!

گاز مونواکسید کربن چطور موجب مسمومیت می‌شود

نکات ایمنی بخاری گازی و نحوه نصب بخاری گازی را مرور کردیم. حالا بهتر است کمی در مورد گاز مونواکسید کربن بدانیم. گازی که موجب مسمومیت می‌شود و خطر مرگ دارد.

مونواکسید کربن یگ گاز سمی، بی بو و بی رنگ است. لقب مرگ خاموش را به همین خاطر برای مونواکسید کربن انتخاب کرده‌اند. خواب آلودگی و خمیازه کشیدن بیش از حد، گیجی، ضعف و بی‌‌حالی، امکان بروز سردرد شدید، گاهی تهوع و استفراغ، پرش‌‌های عضلانی و اختلال حرکتی، احساس نبض پر و صدادار در ناحیه شقیقه، افزایش فشار خون، گشاد شدن مردمک چشم و کاهش دید، رنگ تیره پوست، رنگ پریدگی دور لب ‌ها و یا صورتی شدن آن، گاهی سفتی عضلات به ویژه عضلات فک، قطع تنفس، تشنج و اغما از جمله علائم مسمومیت با این گاز مهلک است.

سرویس دوره‌ای بخاری

معمولا خانواده‌ها پس از گذراندن فصل زمستان و سرما، بخاری را جمع می‌کنند. به یاد داشته باشید که قبل از نصب دوباره بخاری یا حتی استفاده مجدد در سال بعد، حتما وسیله را سرویس کنید.

چک کردن بست‌های شلنگ گاز، سرویس سیستم شمعک و فندک بخاری، آزمایش نوع شعله و رنگ آن و همچنین رعایت نکات مربوط به نحوه نصب بخاری گازی ضروری است.

ما به شما پیشنهاد می‌کنیم برای سرویس دستگاه خود از ابزار رونیکس استفاده کنید. مجموعه 8 عددی آچار دو سر تخت رونیکس مدل RH-2202 در کنار  مجموعه 7 عددی پیچ گوشتی رونیکس مدل RH-2906 تمام نیاز شما برای سرویس بخاری، اتصال شلنگ و همچنین بهبود وضعیت شعله بخاری را بر آورده می‌کند.

استفاده از ابزار مناسب برای سرویس بخاری، شما را از هزینه‌های اضافی معاف می‌کند.

بیشتر بخوانید:
«سیستم گرمایش از کف و مزایای به کار گیری آن در خانه»
«بهترین راه گرم کردن خانه در فصل سرما»

جمع‌بندی

گاهی یک سهل‌انگاری کوچک به یک فاجعه ختم می‌شود. مرگ خاموش یا همان مسمومیت با گاز مونواکسید کربن از آن دست حوادثی است که به راحتی قابل جلوگیری است. رعایت نکات ایمنی بخاری گازی وقت زیادی نمی‌گیرد اما می‌تواند از فاجعه جلوگیری کند.

قبل از آنکه بخاری گازی را روشن کنید؛ حتما موارد ذکر شده در این مقاله از ترتیب بستن لوله‌ها، گذاشتن دودکش استاندارد، استفاده از شلنگ ایمن و خرید بخاری مناسب با برند معتبر را مرور کرده و به توصیه‌ها عمل کنید.

سوالات متداول

آیا بخاری‌های بدون دودکش قابل اطمینان است؟
بهتر است حتما از اصالت برند بخاری اطمینان حاصل کرده و قبل از رفتن به بازار تحقیق کنید.