کتراک چیست؟ تخریب بتن با دینامیت بی صدا

از چکش تخریب و واترجت گرفته تا استفاده از دینامیت؛ این‌ها همه از روش‌های تخریب بتن هستند. اما تابه‌حال نام کتراک به‌گوش‌تان خورده؟ کتراک یا دینامیت بی‌صدا یکی دیگر از روش‌های تخریب بتن است که طرفداران زیادی دارد. در این نوشتار رونیکس به کتراک و نحوه استفاده از آن می‌پردازیم.

رونیکس را بخوانید.

کتراک چیست؟

قبل از هر چیزی ابتدا می‌خواهیم شما را با این موضوع که کتراک چیست و از چه موادی تشکیل شده آشنا کنیم. کتراک ماده‌ای شیمیایی و پودری است که پس از حل شدن با آب، در بتن تزریق می‌شود. این ماده با ایجاد یک نیروی کششی در بتن و بدون آنکه تولید حرارت یا صدایی کند، با ایجاد نیروی انبساطی 18000 PSI باعث تخریب آن می‌شود. به‌همین دلیل به این ماده دینامیت بی‌صدا هم می‌گویند.

کتراک در ساخت‌وساز، راه‌سازی، معادن سنگ و مکان‌هایی با محدودیت صوتی و فضای محدود کاربرد دارد. میزان تخریب کتراک به نوع و نحوه استفاده از آن بستگی دارد. انواع کتراک براساس مدت زمان تخریب آن‌ها طبقه‌بندی می‌شود. به‌ عنوان مثال، کتراک 2 ساعته، به‌زمانی حدود 2 ساعت برای تخریب بتن نیاز دارد و کتراک 24 ساعته، به 8 تا 24 ساعت.

بیشتر بخوانید: بتن مسلح چیست؟ راهنمای تخریب بتن آرمه

مزایا و معایب استفاده از کتراک

کتراک هیچ انفجار و صدایی ایجاد نمی‌کند. برخلاف دینامیت، خرید آن بسیار راحت است و استفاده از آن خطری را برای کاربر به‌وجود نمی‌آورد. همچنین، خرید این ماده بسیار به‌صرفه‌تر از روش‌های دیگر تخریب بتن است. علاوه‌براین، نحوه استفاده از کتراک بسیار راحت است و نیاز به آموزش خاصی ندارد. مانند هر وسیله دیگری، استفاده از کتراک هم معایبی دارد. با حل شدن این ماده در آب، گاز سمی ایجاد می‌شود که می‌تواند آسیب‌های تنفسی جدی به کاربر وارد کند. به‌همین‌دلیل در زمان اختلاط باید با رعایت موارد ایمنی انجام شود.

مواد تشکیل دهنده کتراک چیست؟

کتراک از ترکیب آهک سوخته با مقدار کمی سیمان پرتلند ساخته می‌شود. آهک سوخته یا اکسید کلسیم ماده‌ای سفیدرنگ و قلیایی است. این ماده تشکیل‌شده از هیدروکسیدهای کلسیم، سیلیکون، منیزیم، آلومینیوم و آهن است.

بیشتر بخوانید: اجرای سقف وافل؛ مراحل اجرا از زیرسازی تا بتن‌ریزی

نحوه استفاده از کتراک

استفاده از کتراک به مهارت خاصی نیاز ندارد؛ اما برای اینکه اطلاعات کاملی درباره کار با این محصول داشته باشید در این قسمت به معرفی روش کتراک می‌پردازیم. ابتدا در بتن یا سنگ، سوراخ‌های کوچکی ایجاد می‌کنیم. از آنجایی‌که کتراک ماده‌ای شیمیایی است، استنشاق آن برای کاربر بسیار خطرناک است. به‌همین‌ دلیل در زمان استفاده از این ابزار، از عینک و ماسک ایمنی و دستکش پلاستیکی استفاده کنید.

برای تخریب بتن یا سنگ توسط کتراک، هر 3 کیلوگرم از این ماده را با 1 لیتر آب معمولی ترکیب کنید تا به مایع یک‌دستی تبدیل شود. سعی کنید این کار را در ظرف‌های پلاستیکی انجام دهید. دمای آب در زمان اختلاط باید بین 15 تا 40 درجه سانتی‌گراد باشد. به محض ترکیب کتراک با آب، واکنش‌های شیمیایی آغاز می‌شود.

شرکت‌های تولیدکننده کتراک بر روی بسته‌بندی محصول میزان دقیق استفاده این ابزار را نوشته‌اند. اما به‌طورکلی مقدار استفاده از این ماده در سنگ، بتن و ساروج برای هر مترمکعب حدود 7 تا 15 کیلوگرم است. اگر ماده‌ای که قصد تخریب آن را دارید، در محیط بسته یا داخل خاک باشد، باید حدود 20 تا 50 در هر مترمکعب استفاده شود.

مایع موردنظر را در سوراخ‌ها می‌ریزیم. همان‌طور که گفتیم کتراک‌ها براساس مدت زمانی که برای تخریب نیاز دارند، طبقه‌بندی می‌شوند. مایع شروع به انبساط می‌کند. پس از گذشت مدت زمان مورد نیاز، بتن یا سنگ ترک می‌خورد.

بیشتر بخوانید: همه چیز درمورد تخریب بتن؛ روش اجرا+ابزار آلات مورد نیاز

نکات ایمنی هنگام استفاده از کتراک

بالاتر شما را با ویژگی‌ها، ساختار و نحوه کار با کتراک آشنا کردیم. حال نوبت به آشنایی با نکات ایمنی کار با کتراک می‌رسد. همانطور که بالاتر نیز گفتیم، کتراک ماده‌ای شیمیایی و قوی به شکل پودر است. زمانی که این ماده را استفاده می‌کنید (چه به شکل پودری و چه به شکل دوغاب) می‌تواند آسیب‌های زیادی به افراد وارد کند. پس دانستن نکات ایمنی کار با این محصول و رعایت آنها، از ملزومات استفاده از کتراک است.

در ادامه به بررسی مهم‌ترین نکات برای زمان استفاده از کتراک می‌پردازیم:

• اولین موردی که باید حین کار با این محصول رعایت کنید، استفاده از عینک ایمنی است. این ماده برای چشم بسیار خطرناک است و می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به بینایی افراد وارد کند.
• در صورتی که پودر کتراک در هوا پخش شود، باید به سرعت محل را ترک کنید تا با تنگی نفس و سوزش چشم مواجه نشوید.
• چون کتراک ماده‌ای شیمیایی است، وقتی آن را با آب مخلوط می‌کنید گاز سمی از خود خارج می‌کند که این گاز می‌تواند آسیب‌های زیادی به چشم، سیستم تنفسی و حتی دست‌ها وارد کند. پس در کنار استفاده از عینک، ماسک و دستکش را به هیچ عنوان فراموش نکنید.
• بهتر است کتراک را در سنگ‌هایی که پرشکاف هستند، استفاده نکنید تا از هر خطری جلوگیری کرده باشید.
• مایع کتراک در بین شکاف‌های ریز بتن یا سنگ حرکت می‌کند و شکستگی‌های مرتب یا یکدستی را ایجاد نمی‌کند. به همین دلیل بهتر است آن را زمانی استفاده کنید که سنگ‌ها هیچ درز و شکافی نداشته باشند.

مدت زمان تخریب کتراک

سوالی که در رابطه با این ماده برای اکثر افراد پیش می‌آید این است که پس از گذشت چه زمانی کتراک عمل تخریب را انجام می‌دهد؟ قبل‌تر هم اشاره کردیم مدت زمان تخریب به مدل کتراک بستگی دارد و در مدل‌های مختلف این ماده، زمان تخریب نیز در آن‌ها متفاوت است.

کتراک‌ها باید درون سوراخ‌های کوچکی که روی بتن یا سنگ ایجاد کرده‌اید وارد شوند. معمولاً پس از گذشت یک دوره معین در کمتر از 24 ساعت، مواد در محل‌هایی که سوراخ کرده‌اید، منبسط می‌شود و شروع به ایجاد ترک روی سنگ می‌کنند. این محصول به طور چشمگیری صدا و ارتعاش کمتری در مقابل برداشت سنگ و بتن ایجاد می‌کند.

بیشتر بخوانید: همه چیز درمورد تخریب بتن؛ روش اجرا+ابزار آلات مورد نیاز

سخن آخر

در این مقاله یکی از بهترین مواد تخریب بتن و سنگ را بررسی کردیم و نحوه استفاده، مزایا و نکات ایمنی حین کار با کتراک را به شما توضیح دادیم تا کاملاً با این محصول فوق‌العاده و کارآمد آشنا شوید. با اینکه استفاده از این محصول چندان پیچیده نیست و نیاز به مهارت خاصی ندارد؛ اما باز هم اگر برای اولین بار می‌خواهید از این ماده استفاده کنید، بهتر است با یک متخصص مشورت کنید و بعد به استفاده از آن بپردازید.

سوالات متداول:

آیا استفاده از کتراک در هر سطحی مناسب است؟
خیر. از این ماده در سنگ‌های پرشکاف استفاده نکنید. از آن‌جایی‌که کتراک از شکاف‌های بسیار ریز هم عبور می‌کند، از این ماده بهتر است در بتن‌ها و سنگ‌های بدون شکاف استفاده شود.

برای اینکه بدانید آیا استفاده از کتراک برای تخریب، واقعا کاربردی است؟ یا خیر نگاهی به متن زیر در مورد مزایا و معایب استفاده از کتراک به نقل از سایت سیوان لند بیندازید:

“کاربرد و مزایا تخریب کننده کتراک

دربرخی سازه ها ممکن است یا به علت تغییرات در نقشه و یا اشتباهات در بتن ریزی نیاز به تخریب این بتن ها باشد. کتراک از جمله مواد غیر منفجره شیمیایی می‌باشد که با استفاده از اعمال نیروی کشش در دیواره باعث شکست سنگ یا بتن می‌گردد و می‌توانید برای تخریب بتن ریزی های اشتباه از آن استفاده کنید.

این ماده تخریبی کاملا بدون صدا و بی خطر است، که برخلاف مواد منفجره دیگر در حین انجام عملیات تخریب، هیچ گونه صدا، موج انفجار، زمین لرزه، دود و گرد و غبار ایجاد نمی‌کند و تنها با ایجاد ترک سبب خرد شدن سنگ و جدا شدن سنگ یا بتن می‌شود. از این ماده تخریب کننده معمولا در:

1. استخراج معادن سنگ.
2. تخریب صخره های سنگی و احجام بتنی.
3. حفاری و احداث تونل ها.
4. تخریب بتن های مسلح و غیر مسلح (مانند دیوار ها، فوانداسیون و…) استفاده می‌شود.

احتمالا تا به اینجا دلایل محبوبیت کتراک را تا حدودی متوجه شدین؛ اما بیاین تعدادی از مهم ترین آنها را به اختصار لیست کنیم.

1. ایمنی بالا.
2. بدون صدا و حرارت بودن.
3. سهولت استفاده برای افراد غیر متخصص.
4. سازگاری با محیط زیست.
5. قابل استفاده در مناطق مسکونی.”