همه چیز درمورد تخریب بتن؛ روش اجرا+ابزار آلات مورد نیاز

در پروژه‌های عمرانی ممکن است به دلایلی مانند عدم تطابق بتن‌ریزی با نقشه اجرایی، تغییر نقشه، اشتباهات اجرایی یا مقاومت پایین بتن و دیگر المان‌های سازه درعملیات مقاوم‌سازی، نیاز به تخریب بتن باشد.

اما تخریب بتن چیست؟ با چه روش‌هایی اجرا می‌شود؟ برای تخریب بتن به چه ابزارآلاتی نیاز است؟ در هنگام تخریب بتن باید به چه نکاتی توجه کنیم؟

در این نوشتار رونیکس به این سوالات پاسخ می‌دهیم.

رونیکس را بخوانید.

تخریب بتن چیست؟

به فرآیند برش، جداسازی و حذف کنترل‌شده بتن، تخریب بتن می‌گویند. تخریب بتن فرآیندی تخصصی است و حتما باید توسط نیروی متخصص و بامهارت انجام شود؛ چرا که هر اشتباهی می‌تواند آسیب‌های جانی و مالی زیادی را به بار بیاورد.

فرآیند تخریب زمانی که با بتن مسلح روبه‌رو باشیم به مراتب سخت‌تر می‌شود. در تخریب بتن مسلح رعایت نکات ایمنی بسیار مهم است. همچنین به دلیل آرایش آرماتور داخل بتن، در زمان تخریب ممکن است مشکلاتی مانند از بین رفتن یکپارچگی سازه، وارد شدن آسیب به المان‌های دیگر، ایجاد ارتعاش در المان‌های سازه‌ای و یا ایجاد مشکل برای کل سازه به وجود بیاید. به همین دلیل برای این کار حتما از نیروی متخصص و با دانش کمک بگیرید.

بیشتر بخوانید: بتن مسلح چیست؟ راهنمای تخریب بتن آرمه

روش‌های تخریب بتن

مانند هر فعالیت دیگری فرآیند تخریب بتن می‌تواند با ابزار مختلفی انجام شود. به عنوان مثال، بتن کن‌ تا حدودی قدرت تخریب هم دارد اما ابزار مناسبی برای تخریب نیست و عموما در سوراخکاری و کنده‌کاری بتن و دیوار کاربرد دارد. اما زمانی که صحبت از عملیات تخریب می‌شود، بسته به جزئیات اجرا و نوع پروژه و چالش‌های آن، روش‌های مختلفی برای تخریب بتن وجود دارد. هر کدام از این روش‌ها به دستگاه‌ها و تجهیزات مختلفی نیاز دارد. انتخاب مناسب‌ترین روش به شرایط پروژه و دانش و تخصص پرسنل آن بستگی دارد. در ادامه به مرسوم‌ترین روش‌های تخریب بتن می‌پردازیم:

تخریب بتن با واترجت

شاید عجیب به نظر برسد، اما با آب می‌توان بتن را تخریب کرد! تخریب بتن با واترجت روشی نسبتا جدید برای تخریب بتن است که در آن آب را با فشار بسیار زیادی روی سطح می‌گیرند و ذرات بتن را از هم جدا می‌کنند. در این روش آب با فشار بالغ بر ۲۵۰۰ بار به بیرون پرتاب می‌شود و باعث جداشدن ترکیبات مواد آلی بتن می‌شود. به همین دلیل این روش باید توسط اپراتور متخصص واترجت یا جت زن انجام شود.

این روش برای تخریب بتن به صورت قطعات یکپارچه بسیار مناسب است. واترجت آلودگی صوتی و زیست محیطی ایجاد نمی‌کند، سرعت نسبتا بالایی دارد و کم‌ترین آسیب و لرزه را به قسمت‌های باقی‌مانده سازه وارد می‌کند. تخریب بتن با واترجت نسبت به دیگر روش‌ها ایمنی بالاتری برای اپراتور دارد و ارتعاشات وارده به سازه و تخریب دیگر المان‌های سازه در این روش بسیار کم است. هرچند این روش قیمت تمام شده بسیار بالایی دارد و بهتر است در پروژه‌هایی استفاده ‌شود که حساسیت نسبت به آسیب به المان‌های دیگر سازه بالا باشد.

تخریب بتن با پیکور

در این روش از چکش تخریب یا پیکور برای تخریب بتن استفاده و با اعمال ضربات مکانیکی به بتن عملیات تخریب انجام می‌شود. چکش‌های تخریب معمولا به دو صورت چکش برقی و پنوماتیکی یا بادی تولید می‌شوند. تخریب بتن با چکش تخریب مانند هر روش دیگری مزایا و معایب خاص خود را دارد.

بیشتر بخوانید: بتن کرمو چیست؟راهکار جلوگیری از کرمو شدن بتن+روش ترمیم

تخریب بتن با بیل مکانیکی

در این روش با اتصال پیکورهایی مخصوص به بیل مکانیکی، فرآیند تخریب را انجام می‌دهند. این روش در پروژه‌های بسیار بزرگ تخریب کاربرد دارد و دارای محدودیت‌هایی است که نمی‌توان آن را در تمام پروژه‌ها به کار برد.

تخریب بتن با اسید

یکی دیگر از این روش‌ها، تخریب بتن با اسید است. این روش در پروژه‌های تخریب کوچک کاربرد دارد اما رواج چندانی در پروژه‌های عمرانی پیدا نکرده است. برخی از مهم‌ترین محدودیت‌های تخریب بتن با اسید مشکلات و خطرات کار با اسید و در دسترس نبودن اسیدهای مخصوص در برخی موارد است.

تخریب بتن با کتراک

یکی دیگر از پراستفاده‌ترین روش‌ها، تخریب بتن با مواد شیمیایی است. یکی از کاربردی‌ترین انواع مواد شیمیایی برای تخریب بتن، کتراک است. در تخریب بتن با مواد شیمیایی و کتراک ابتدا سوراخ‌هایی در بتن ایجاد می‌کنند و بعد داخل این سوراخ‌ها کتراک ریخته می‌شود. این مواد به مرور زمان با ایجاد واکنش شیمیایی و انبساط داخل بتن، باعث تخریب آن می‌شوند. از جمله ویژگی‌های استفاده از مواد شیمیایی، عدم کنترل دقیق میزان تخریب است؛ چراکه ممکن است کتراک به نواحی مجاور رفته و باعث تخریب آن بشود.

بیشتر بخوانید: راهنمای انتخاب بتن کن مناسب!

در هنگام تخریب بتن باید به چه نکاتی توجه کرد؟

تفاوتی ندارد قصد تخریب بتن با چکش تخریب را داشته باشید یا با کتراک؛ حتی در ساده‌ترین روش تخریب بتن هم مهم‌ترین مساله، ایمنی است. جدا از نکات ایمنی که هر کدام از روش‌های تخریب بتن دارند، بعضی اصول و الزامات عمومی و کلی برای تمامی روش‌ها وجود دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

• نوع پوشش بسیار مهم است. حتما از کفش، کلاه، عینک و دستکش مناسب استفاده کنید.
• در روش‌هایی مانند کتراک، اسید و… که آلودگی زیادی دارند، حتما از ماسک استفاده کنید.
• در مورد وسایلی مانند پیکور که لرزش زیادی دارند، از دستکش مخصوص استفاده کنید.
• در زمان تخریب قطعات بزرگ بتنی مانند تخریب تیر بتن به پایداری کل سازه توجه کنید و در صورت لزوم از المان‌های سازه‌ای کمکی و موقت استفاده کنید.
• در حمل‌و‌نقل قطعات تخریب شده به ایمنی عابران و افراد حاضر در محیط بسیار دقت کنید.

ساده ترین روش تخریب بتن کدام است؟

انواع روش‌های تخریب بتن هرکدام مزایا و معایب خود را دارند. برای مثال، استفاده از چکش تخریب یا همان پیکور سروصدای زیادی تولید می‌کند. به‌علاوه، فرایند تخریب با پیکور زمان‌بر است و برای کارهای سنگین توصیه نمی‌شود. تخریب با واترجت هم اگرچه عملکرد سریع‌تری دارد؛ اما صرفاً برای مکان‌های صنعتی، مثل معدن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اگر در جستجوی ساده‌ترین روش تخریب بتن هستید، بهتر است به سراغ استفاده از ترکیب‌های شیمیایی بروید. یکی از این موارد، استفاده از کتراک خواهد بود. کتراک یک ماده شیمیایی پودری‌ شکل است که برای تخریب بتن، سنگ و ساروج کاربرد دارد. برای استفاده از کتراک باید این ماده پودری را با آب مخلوط کرده، سپس آن را به داخل بتن تزریق کرد.

زمانی که کتراک داخل بتن نفوذ می‌کند، با ایجاد یک نیروی کششی باعث تخریب آن می‌شود. استفاده از کتراک هیچ سروصدایی ندارد؛ به‌علاوه خیلی سریع هم عمل می‌کند و معمولاً در 8 تا 24 ساعت شما را به نتیجه دلخواه می‌رساند. کتراک برای تخریب بتن‌های مسلح هم کاربرد زیادی دارد. نکته دیگر این است که قیمت خرید کتراک چندان هم بالا نیست و یک روش مقرون‌به‌صرفه برای تخریب بتن محسوب می‌شود.

البته در نظر داشته باشید که کتراک یک ماده شیمیایی است. در نتیجه هنگام استفاده از آن باید تمامی نکات ایمنی را رعایت کنید. استفاده از ماسک، دستکش ایمنی و نماندن در محیط از جمله این نکات هستند.

هزینه تخریب بتن چقدر است؟

قیمت تخریب بتن به عوامل متعددی بستگی دارد. نوع سازه، میزان بتنی که باید تخریب شود، مسلح‌بودن یا نبودن بتن، روشی که برای تخریب استفاده می‌شود و… روی هزینه تخریب بتن تاثیر مستقیم دارند. برای مثال، استفاده از واترجت برای تخریب بتن هزینه خیلی بالایی خواهد داشت؛ زیرا تخریب بتن با واترجت نیازمند تجهیزات جانبی بیشتری است و آب زیادی هم مصرف می‌کند. به همین خاطر از واترجت در پروژه‌های حساس و صنعتی استفاده می‌شود.

در پروژه‌های ساختمانی و روزمره استفاده از پیکور کاربرد بیشتری دارد. برای تخریب بتن با پیکور معمولاً باید یک دستگاه پیکور را اجاره کنید یا کار را به شرکت‌های تخریب بسپارید. در این صورت هزینه تخریب با توجه به ساعاتی که کار ادامه دارد، محاسبه می‌شود. این روش اغلب هزینه کمتری دارد؛ اما تولید صدای زیاد و سختی کار با پیکور در برخی از پروژه‌ها، مهم‌ترین عوامل بازدارنده استفاده از چکش‌های تخریب است.

به کار بردن مواد شیمیایی، مثل کتراک هم از روش‌های جدید تخریب بتن است. استفاده از کتراک هزینه زیادی ندارد؛ اما کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ زیرا کنترل میزان تخریب در هنگام استفاده از کتراک سخت است. وقتی مخلوط کتراک را به داخل بتن تزریق می‌کنید، نمی‌توانید روی میزان نفوذ آن کنترل داشته باشید. به همین خاطر از کتراک صرفاً برای تخریب‌های گسترده و با دقت پایین استفاده می‌شود؛ اگرچه کتراک ساده‌ترین روش تخریب بتن است.

کدام روش تخریب بتن مناسب‌تر است؟

در این نوشتار رونیکس درباره تخریب بتن و روش‌ها اجرای آن و ابزارآلات مورد نیاز برای تخریب بتن را بررسی کردیم و به نکاتی که باید در هنگام تخریب بتن رعایت کنیم، پرداختیم. در نهایت برای انتخاب بهترین روش تخریب بتن باید بگوییم که انتخاب بهترین روش بستگی به نوع پروژه، بودجه و حجم تخریب دارد. آیا تجربه تخریب بتن داشته‌اید؟ شما چه روشی را برای تخریب بتن پیشنهاد می‌کنید؟ سوالات و نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید دریل مناسب سوراخکاری بتن

بریکرهای پنوماتیک و هیدرولیک را به نقل از بتن شیمی خاتم بخوانید:

“در این روش، با کمک ماشین‌آلات دستی یا بومی تخریب بتن آغاز می‌شود، که شامل مراحل روسازی، عرشه پل و پی هستند. سطح کار به دست آمده با این روش به طور معمول به مقاومت بتن، اندازه چکش شکن ها، شرایط کار و میزان تقویت کننده فولادی استفاده شده در بتن، بستگی دارد. بنابراین استفاده از بریکرهای پنوماتیک و هیدرولیک، یک روش تخریب بتن مسلح به شمار می‌آید.”

به نقل از سایت وریا ماتک درباره تخریب بتن می‌توان گفت:

“تخریب بتن با مواد منبسط شونده و شیمیایی

تخریب بتن به روش شیمیایی، ماده ای شیمیای و آبکی که تمایل به گسترش دارد، در الگوی خاصی از حفره ها قرار داده می شود.سپس بتن تخریب شده به راحتی توسط دست یا جرثقیل برداشته می شود. مانند استفاده از مواد کتراک برای تخریب بتن (در مقالات قبلی در مورد کتراک و استفاده از کتراک توضیحاتی ارائه شد)”

سوالات متداول

چه روش‌هایی برای تخریب بتن وجود دارد؟
برای تخریب بتن می‌توان از واترجت، پیکور، بیل مکانیکی، اسید و کتراک استفاده کرد. برای انتخاب بهترین روش تخریب بتن باید بگوییم که این مساله بستگی به نوع پروژه، بودجه و حجم تخریب دارد.

تخریب بتن به چه دلیلی ممکن است که اتفاق بیفتد؟
در پروژه‌های عمرانی ممکن است به دلایلی مانند عدم تطابق بتن‌ریزی با نقشه اجرایی، تغییر نقشه، اشتباهات اجرایی یا مقاومت پایین بتن و دیگر المان‌های سازه در عملیات مقاوم‌سازی، نیاز به تخریب بتن باشد.