شناخت سبک‌های امروزی مبلمان

این مقاله با همکاری گروه مبلمان دانشگاه تهران و مجله رونیکس و به کوشش بیتا حموله، دانشجوی كارشناسی مهندسی صنايع مبلمان دانشگاه تهران تالیف شده است.

این روزها مبلمان به یکی از لوازم ضروری در منزل تبدیل شده اما در گذشته این‌گونه نبود و فقط افراد ثروتمند می‌توانستند از مبلمان ­استفاده کنند. با گذشت زمان و پیشرفت بشر، به تدریج مبلمان کاربردی‌تر شده و افراد با طبقه اجتماعی متوسط نیز توانایی خرید مبلمان را پیدا کردند. طبق تحقیقات و مطالعه دیوارنگاره­‌ها و کتیبه‌های به جا مانده، شواهد نشان می‌دهد که مبلمان­‌ها از دوران­ قبل از میلاد مسیح و حدود ۳۲۰۰ سال پیش از میلاد مسیح نیز وجود داشته است؛ اما در آن زمان، سبك مبلمان نام­گذاری نمی­‌شده و یا منابعی از آن در دسترس نیستند. همچنین، با سبک خاصی شناخته نمی‌شدند و طراحان و خالق آن­ها ناشناخته هستند. تا حدود قرن ۱۷ میلادی وضعیت به همین شکل بود؛ اما از قرن هفدهم و بعد از استفاده گسترده مردم از مبلمان، نام‌­ها و سبک‌‌های مختلفی شناخته شدند. این نام­‌گذاری­‌ها یا بر اساس نام طراحان و یا پادشاهان مربوط به آن زمان بوده است. مثلاً سبک‌های تئودور (تودور)، ژاکوبی، ویلیام و مری، ملکه آن، ویکتوریا و لویی فرانسه به نام پادشاهان و سبک‌‌­هایی مثل چیپندل، هپل وایت، رابرت آدام و شراتون به نام طراحان نام‌­گذاری شده‌اند. در ادامه مقاله به شناخت این سبک­‌ها می پردازیم.

رونیکس را بخوانید.

آشنايي با سبک‌­های مبلمان

در این بخش از مقاله، سبک‌های مختلف مبلمان را بررسی می‌کنیم.

مبلمان سبک باروک (Baroque)

سبک باروک یکی از مهم‌­ترین سبک‌­های قرن ۱۷ میلادی است. مشهورترین مبلمان سبک باروک مربوط به دوران لویی چهاردهم است. این سبک مبلمان به شکل منحنی و با پایه‌های مخروطی شکل و دارای حکاکی و طلاکاری هستند. این سبک دارای معرق‌کاری بسیار است. چوب­‌های مورد استفاده برای ساخت این سبک مبلمان چوب‌های سنگین و با کیفیت مانند گردو و یا ماهگون بوده است. پشتی­‌های این مبلمان تا بالای سر طراحی شده و دسته­‌های آن به شکل حرف انگلیسی S ساخته می‌شدند. پارچه­‌های این مبلمان دارای رنگ­‌های تیره و تند مانند آبی تیره، سبز تیره، لاجوردی، قرمز و سیاه بوده است.

مبلمان سبک گوتیک (Gothic)

سبک گوتیک یک جنبش معماری در سال ۱۷۴۰ است. مبلمان طرح گوتیک دارای خطوط تیز و زاویه‌دار است و از چوب‌­های سنگین مانند بلوط و گردو ساخته می ­شود. در طراحی این مبل از قوس‌­های زیاد در بالای پشتی مبل استفاده می‌شود. جنس پارچه‌های استفاده‌شده در آن ساتن یا ابریشم است و رنگ پارچه‌­ها تیره است. ارتفاع این سبک مبل بلند است.

مبلمان سبک ژاکوبی (Jacobean)

سبک ژاکوبی مربوط به اوایل قرن ۱۷ تا اوایل قرن ۱۸ بوده و یکی از سبک‌های مبلمان انگلیسی است. در این سبک از چوب‌های بلوط استفاده شده است. پشتی‌­های این سبک بلند بوده و پایه­‌های مبل دارای حکاکی‌های ظریف است. پارچه‌های این سبک بیشتر از مخمل هستند.

مبلمان سبک الیزابت (Elizabethan)

سبک الیزابت در اواخر قرن ۱۶ تا اوایل قرن ۱۷ مورد استفاده قرار می‌گرفت. در این سبک، مبلمان از چوب بلوط برای اسکلت مبل و از چوب گردو برای قسمت­ های ظریف‌ترِ کار استفاده می‌‌شود و رنگ‌های گرم مانند قرمز و یا قهوه‌­ای در این سبک، رنگ غالب هستند. منبت‌کاری‌های مبلمان سبک الیزابت پیچیده و از برگ گیاهان الهام گرفته شده است.

مبلمان سبک تئودور (Tudor)

مبلمان سبک تئودور مربوط به اواخر قرن ۱۵ تا اوایل قرن ۱۷ بوده و تأثیر سبک گوتیک در آن دیده می‌شود. این نوع مبلمان بیشتر از چوب بلوط ساخته می‌شود و دارای ابعاد بزرگ بوده و وزن آن زیاد است. برای رویه‌کوبی آن نیز از پارچه‌های ملیله‌دوزی‌شده استفاده می‌شود.

۵ نکته که هنگام خرید مبل باید در نظر داشت

مبلمان سبک قرن ۱۸؛ روکوکو (Rococo)

سبک روکوکو در اوایل قرن ۱۸ میلادی، در زمان لویی شانزدهم به وجود آمده است. رنگ‌­های استفاده‌شده در پارچه‌های این سبک مبلمان روشن‌تر از رنگ‌های تیره سبک باروک است. در این سبک از رنگ‌های ملایم‌تری نسبت به رنگ­‌های تند و تیره سبک باروک استفاده شده است. در این سبک تمرکز طراحان بر راحتی مبل بوده است. در این سبک از منبت‌‌های ظریف‌تر و خطوط منحنی بیشتر استفاده شده است. پایه صندلی‌ها به شکل S ساخته می‌شود. نشیمن‌گاه این سبک بزرگ و دسته‌های صندلی نیم‌دایره‌ای شکل و کوتاه ساخته می‌شود. این مبلمان بیشتر از چوب‌­های روشن مانند چوب لیمو و چوب زیتون و چوب­‌های گردو و ماهگون ساخته می­‌شوند. سطح میز­های این مبل­‌ها را با سنگ مرمر می‌پوشاندند.

مبلمان سبک ملکه آن (Queen Anne)

مبلمان سبک ملکه آن مربوط به اوایل قرن ۱۸ است. در این سبک از منبت‌کاری‌­های شلوغ پرهیز شده است. دسته‌های صندلی و پشتی صندلی مناسب با ارگونومی بدن طراحی شده است. ارتفاع پشتی مبل کوتاه و پایه­‌های آن دارای قوس است. از چوب ماهاگونی در ساخت آن استفاده شده است.

مبلمان سبک چیپندل (Chippendale)

از مبلمان سبک چیپندل در قرن ۱۸ استفاده می‌شد. توماس چیپندل طراح این سبک است که از کابینت‌سازان مشهور لندن بود. چیپندل مبل­ هایی از چوب ماهاگونی را می­‌ساخت که از کنده‌کاری‌های ظریف در آن استفاده شده بود. در طراحی پایه‌های مبل خود به جای خطوط منحنی از خطوط صاف استفاده کرد. این سبک، تلفیقی از سبک گوتیک و روکوکو است.

مبلمان سبک رابرت آدام (Robert Adam)

استفاده از مبلمان سبک رابرت آدام مربوط به اواخر قرن ۱۸ است. مبل‌های این سبک دارای پشتی‌های بیضوی شکل است. ارتفاع این مبل‌­ها کوتاه است و از رنگ‌های روشن مثل کرم و آبی در آن استفاده می‌شود.

مبلمان سبک جورج هپل وایت (Georg Happle White)

در اواخر قرن ۱۸ میلادی، سبک جوج هپل وایت به سبک ترند مبلمان تبدیل شد. هپل وایت ابتدا کار­های خود را به سبک خود طراحی کرد و بعد از مدتی طرح آدام را تکمیل و اصلاح کرد. پشتی صندلی او دارای قوس­ و به شکل خوشه‌­های گندم طراحی شده است. او تمرکز خود را بر روی طراحی ساده در عین حال چشمگیر گذاشته بود.

مبلمان سبک قرن 19

سبک مبلمان در قرن نوزدهم میلادی تحت تأثیر تغییرات اجتماعی، اقتصادی و هنری زیادی قرار گرفت. در این قرن، مایکل تونت خم‌کاری چوب را اختراع کرد. چوب­‌هایی که معمولاً استفاده می‌شد، شامل چوب گردو، گیلاس و ماهاگونی بودند.

به بهانه روز جهانی صنایع دستی؛ ابزار باکیفیت و متنوع رونیکس، همراه هنرمندان ایرانی

مبلمان سبک ویکتوریایی (Victorian)

این سبک به نام ملکه ویکتوریا نام­گذاری شده است و از اواسط قرن ۱۹ میلادی رواج پیدا کرده است. سبک ویکتوریایی ترکیبی از سبک کلاسیک و گوتیک بوده و دارای منبت‌کاری‌های زیاد و ظریف است. در مبلمان این سبک، از چوب­ های سنگین مثل گردو استفاده شده است و طراحی پایه­ های صندلی به صورت برگشته و در انتها شکلی گوی مانند دارد. پارچه‌های استفاده‌شده در آن نیز به صورت گل‌دار و تیره‌رنگ است.

مبلمان سبک دانکن فایف (Duncan Phyfe)

استفاده از سبک مبلمان دانکن فایف به اوایل قرن ۱۹ برمی‌گردد. در این مبلمان‌ها، تلفیقی از سبک کلاسیک با طراحی مدرن استفاده می‌شود. دانکن در طراحی پشتی مبل از ساز چنگ الهام گرفته است. انحنای پایه مبل به سمت خارج کار و منبت‌کاری­‌های تو رفته و برآمده استوانه‌ای شکل روی پایه و دسته‌­های مبل از نشانه‌­های بارز طراحی مبل دانکن است.

مبلمان سبک مدرن قرن ۲۰ (Modern)

پس از جنگ جهانی دوم طراحان با مطالعه و بررسی سبک‌های گذشته توانستند طرح­‌های زیبا و خلاقانه ایجاد کنند. از این طرح‌ها می­‌توان آرت نوو (Art Nouveau) که سبکی است که از طبیعت الهام می‌گیرد، آرت دکو (Art Deco) که سبکی مجلل است و با استفاده از مواد با کیفیت و لوکس ساخته می‌شود و سبک مینیمالیستی که تأکید بر سادگی و استفاده از کمترین فضا را دارد را نام برد.

تاریخچه صنعت مبلمان در جهان  

سخن آخر

هر سبکی ویژگی­ ها و تأثیرات خاص خود را دارد و نشان‌دهنده تغییرات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در طول تاریخ است. سبک‌شناسی باعث شناخت تاریخ و فرهنگ یک کشور می‌شود. سبک‌شناسی در معماری و طراحی دکوراسیون باعث می­‌شود تا نما­های مورد نیاز برای طراحی یک فضا به درستی شناخته شود و مبلمان مورد نیاز با توجه به محدودیت های هزینه و فضا به درستی انتخاب و جای‌گذاری شود. امروزه طراحان کشورهای مختلف دنیا در حال تلاش هستند تا با طراحی دقیق بتوانند فرهنگ کشور خود را به نمایش بگذارند و اثری ماندگار را خلق کنند.

در کشور عزیز ما ایران در رشته‌های علمی- دانشگاهی نظیر مهندسی صنایع مبلمان در دانشگاه تهران تلاش می‌شود تا این مهم محقق شده و مهندسان و طراحان لایقی را تربیت و تحویل کشور دهد.