علت خرابی شمع موتور سیکلت و سیاه شدن + راهکار و پیشگیری

علت خرابی شمع موتور سیکلت چیست؟ درست مانند قلب که نقشی حیاتی در زندگی انسان دارد، شمع موتورسیکلت نیز قلب تپنده‌ی این وسیله‌ی نقلیه به‌حساب می‌آید. این قطعه‌ کوچک اما حیاتی، وظیفه‌ ایجاد جرقه‌ی الکتریکی برای احتراق مخلوط هوا و بنزین را بر عهده دارد و بدون عملکرد صحیح آن، موتورسیکلت شما از حرکت باز خواهد ایستاد.

در این مقاله قصد داریم به بررسی علت خرابی شمع موتور سیکلت بپردازیم. با شناخت این علل و علائم آن‌ها، می‌توانید به موقع نسبت به تعویض شمع موتور سیکلت یا عیب یابی شمع‌ها اقدام کنید و از بروز مشکلات جدی و هزینه‌های هنگفت تعمیرات موتورسیکلت خود جلوگیری کنید. 

رونیکس را بخوانید.

وظایف اصلی شمع موتور سیکلت

شمع‌ها وظایف متعددی را در موتورسیکلت بر عهده‌ دارند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• ایجاد جرقه‌ الکتریکی: شمع‌ها با دریافت ولتاژ بالا از کویل احتراق، جرقه‌ی مورد نیاز برای احتراق مخلوط هوا و بنزین را در محفظه‌ احتراق ایجاد می‌کنند.
• انتقال حرارت: شمع‌ها حرارت حاصل از احتراق را از محفظه‌ احتراق به بدنه‌ی موتور منتقل می‌کنند و از گرم‌شدن بیش از حد موتور جلوگیری می‌کنند.
• کمک به کاهش آلایندگی: برخی از شمع‌ها دارای روکش کاتالیزوری هستند که به کاهش آلایندگی گازهای خروجی از اگزوز کمک می‌کند.
• احتراق مخلوط هوا و سوخت: جرقه ایجاد شده توسط شمع، مخلوط هوا و سوخت را درون محفظه احتراق مشتعل می‌کند. این احتراق باعث تولید نیرویی می‌شود که پیستون را به سمت پایین حرکت می‌دهد و در نهایت به حرکت موتور منجر می‌شود.
• عملکرد به عنوان سنسور: شمع می‌تواند به عنوان یک سنسور عمل کند و اطلاعاتی در مورد وضعیت احتراق به موتور سیکلت ارائه دهد. این اطلاعات می‌تواند برای تنظیم زمان جرقه و مخلوط هوا و سوخت استفاده شود. برای آشنایی با علت خرابی شمع موتور سیکلت با ما همراه شوید.

انواع شمع موتور سیکلت

شمع‌های موتور سیکلت در انواع مختلفی با ویژگی‌های متمایز تولید می‌شوند که متناسب با نوع موتور و شرایط کارکردی باید انتخاب شوند. رایج‌ترین انواع شمع‌ها عبارتند از:

• شمع‌های نیکل: این نوع شمع‌ها ارزان قیمت و پرکاربرد هستند، اما طول عمر نسبتاً کوتاهی دارند.
• شمع‌های پلاتین: شمع‌های پلاتین از دوام و طول عمر بیشتری نسبت به شمع‌های نیکل برخوردارند و جرقه‌ی قوی‌تری نیز تولید می‌کنند.
• شمع‌های ایریدیوم: شمع‌های ایریدیوم از فلز گرانبهای ایریدیوم در الکترودهای خود استفاده می‌کنند که به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت و خوردگی، طول عمر بسیار بالایی دارند.
• شمع‌های دوبل جرقه: این نوع شمع‌ها دارای دو الکترود هستند که دو جرقه در هر سیکل احتراق ایجاد می‌کنند و به احتراق کامل‌تر و افزایش راندمان موتور کمک می‌کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر معرفی ۶ بهترین برند پولیفت موجود در بازار + مشخصات را بخوانید.

نشانه های خراب شدن شمع موتور سیکلت

همان‌طور که گفتیم، شمع‌ها نقش حیاتی در احتراق و عملکرد موتور سیکلت دارند. علت خرابی شمع موتور سیکلت آن‌ها می‌تواند منجر به بروز مشکلات مختلفی شود. از نشانه های آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش شتاب و قدرت موتور: اگر شمع‌ها به درستی کار نکنند، جرقه‌ ضعیف یا نامنظم تولید می‌شود که در نتیجه شاهد افت شتاب و قدرت موتور خواهیم بود.
• مشکل در روشن‌شدن موتور: در صورت خرابی شمع‌ها، ممکن است موتور سیکلت به سختی روشن شود و یا در دورهای پایین به طور مرتب خاموش شود.
• افزایش مصرف سوخت: احتراق ناقص به دلیل خرابی شمع‌ها می‌تواند منجر به افزایش مصرف سوخت موتور سیکلت شود.
• لرزش و صدای غیرطبیعی موتور: لرزش و صدای غیرطبیعی موتور می‌تواند از علائم خرابی شمع‌ها باشد.
• دود کردن بیش از حد: دود کردن بیش از حد از اگزوز می‌تواند نشان دهنده احتراق ناقص و خرابی شمع‌ها باشد.

 

دلایل خراب شدن شمع موتور سیکلت

همانطور که در بخش قبلی اشاره شد، شمع‌ها نقش حیاتی در احتراق و عملکرد صحیح موتور سیکلت دارند. خرابی آن‌ها می‌تواند منجر به بروز مشکلات مختلفی شود که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به کاهش شتاب و قدرت موتور، مشکل در روشن‌شدن، افزایش مصرف سوخت، لرزش و صدای غیرطبیعی موتور و دود کردن بیش از حد اشاره کرد. در این بخش به بررسی 10 مورد از دلایل خراب شدن شمع موتور سیکلت می‌پردازیم:

1. کثیف‌شدن شمع‌ها: رسوبات کربنی، روغن و سایر آلاینده‌ها می‌توانند روی الکترودهای شمع‌ها جمع شده و به مرور زمان باعث ضعیف شدن جرقه و احتراق ناقص شوند. این امر می‌تواند منجر به بروز علائمی‌مانند کاهش شتاب و قدرت موتور، مشکل در روشن‌شدن و افزایش مصرف سوخت شود.
2. فرسوده‌شدن شمع‌ها: با گذشت زمان و طی مسافت های طولانی، الکترودهای شمع‌ها به تدریج فرسوده و نازک می‌شوند. این امر باعث افزایش فاصله بین الکترودها و در نتیجه ضعیف‌شدن جرقه و احتراق ناقص می‌شود. فرسودگی شمع‌ها یکی از شایع‌ترین علل خرابی آن‌ها است و به طور کلی توصیه می‌شود که شمع‌ها به طور مرتب و طبق دستورالعمل سازنده موتور سیکلت تعویض شوند.
3. گرمای بیش از حد: گرمای بیش از حد موتور می‌تواند به شمع‌ها آسیب برساند و باعث ذوب‌شدن الکترودها، ترک‌خوردن عایق و شکستن شمع‌ها شود. استفاده از شمع‌های نامناسب با درجه حرارتی نامنظم، رانندگی در ترافیک سنگین و یا حمل بارهای سنگین می‌تواند از جمله عواملی باشند که به گرم‌شدن بیش از حد موتور و آسیب به شمع‌ها منجر شوند.
4. نقص در سیستم جرقه‌زنی: مشکلات در سیستم جرقه‌زنی مانند خرابی کویل احتراق، وایرها یا دلکو می‌تواند باعث ضعیف‌شدن یا نامنظم شدن جرقه و در نتیجه احتراق ناقص و خرابی شمع‌ها شود.
5. استفاده از سوخت نامناسب: استفاده از سوخت نامرغوب یا بنزین با اکتان نامناسب می‌تواند باعث احتراق ناقص و رسوب‌گذاری روی شمع‌ها شود.
6. روغن‌سوزی: در صورت وجود مشکل در حلقه‌های پیستون یا واشر سرسیلندر، روغن موتور می‌تواند به محفظه احتراق نشت کند و باعث رسوب‌گذاری روی شمع‌ها و خرابی آن‌ها شود.
7. ضربه‌خوردن شمع‌ها: افتادن موتور سیکلت یا ضربه‌خوردن به شمع‌ها می‌تواند باعث شکستن یا ترک خوردن آن‌ها شود.
8. خوردگی: قرارگرفتن شمع‌ها در معرض رطوبت یا مواد شیمیایی خورنده می‌تواند باعث خوردگی الکترودها و عایق آن‌ها و در نتیجه خرابی شمع‌ها شود.
9. شمع‌های نامناسب: یکی دیگر از مواردی که باید به آن توجه کنید مدل و نوع شمعی است که از آن استفاده می‌کنید. استفاده از شمع‌های نامناسب با درجه حرارتی نامنظم یا نامتناسب با نوع موتور می‌تواند به آن‌ها آسیب برساند و باعث خرابی زودرس آن‌ها شود.
10. تنظیم نامناسب موتور: تنظیم نامناسب موتور مانند تنظیم غیرصحیح دلکو یا ساسات می‌تواند باعث احتراق ناقص و خرابی شمع‌ها شود.

راهکارهای پیشگیری از خرابی شمع موتور سیکلت

با انجام اقدامات پیشگیرانه‌ی ساده می‌توان از خرابی زودرس شمع‌ها و بروز مشکلات ناشی از آن جلوگیری کرد. در این بخش به برخی از راهکارهای پیشگیری از خرابی شمع موتور سیکلت می‌پردازیم:

1. استفاده از شمع‌های مناسب: انتخاب شمع‌های مناسب با درجه حرارتی صحیح و متناسب با نوع موتور سیکلت، از اولین و مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه است. برای انتخاب شمع مناسب می‌توانید به دفترچه راهنمای موتور سیکلت خود مراجعه کنید و یا از یک متخصص کمک بگیرید.
2. تعویض منظم شمع‌ها: شمع‌ها دارای طول عمر محدودی هستند و باید به طور مرتب و طبق دستورالعمل سازنده موتور سیکلت تعویض شوند. به طور کلی، تعویض شمع‌ها هر 5000 تا 10000 کیلومتر توصیه می‌شود.
3. استفاده از سوخت و روغن با کیفیت: استفاده از سوخت و روغن با کیفیت بالا می‌تواند به کاهش رسوب‌گذاری روی شمع‌ها و افزایش طول عمر آن‌ها کمک کند.
4. سرویس منظم موتور سیکلت: سرویس منظم موتور سیکلت توسط یک مکانیک ماهر می‌تواند به شناسایی و رفع مشکلات احتمالی مانند نقص در سیستم جرقه زنی، نشت روغن و … قبل از ایجاد خرابی جدی و آسیب به شمع‌ها کمک کند.
5. رانندگی صحیح: رانندگی با دور موتور بالا، تقه زدن به موتور و حمل بارهای سنگین می‌تواند به موتور فشار وارد کند و باعث گرم شدن بیش از حد و آسیب به شمع‌ها شود.
6. چک کردن و تمیز کردن شمع‌ها: به طور مرتب شمع‌ها را از نظر رسوب گذاری، فرسودگی و یا آسیب دیدگی بررسی کنید. در صورت مشاهده‌ی رسوب روی شمع‌ها می‌توانید با استفاده از برس سیمی‌و یا محلول های مخصوص، آن‌ها را تمیز کنید.
7. عایق‌بندی موتور سیکلت: در صورت استفاده از موتور سیکلت در شرایط آب و هوایی مرطوب یا بارانی، از عایق بندی مناسب موتور برای جلوگیری از نفوذ رطوبت به شمع‌ها و ایجاد خوردگی استفاده کنید.

با رعایت این راهکارهای ساده می‌توانید از سلامت شمع‌ها و عملکرد صحیح موتور سیکلت خود اطمینان حاصل کنید و از بروز مشکلات و هزینه‌های اضافی پیشگیری نمایید.

نحوه تعویض شمع موتور سیکلت

تعویض شمع موتور سیکلت یک فرایند نسبتاً ساده است که با داشتن ابزار و دانش فنی لازم می‌توانید به راحتی در منزل انجام دهید برای آشنایی با لیست ابزار تعمیر موتور سیکلت با ما همراه شوید. در ادامه تعویض شمع را به صورت گام به گام برای شما توضیح می‌دهیم.

ابزار و لوازم مورد نیاز:

• آچار شمع
• آچار آلن (در صورت نیاز)
• کمپرسور هوا (اختیاری)
• دستمال تمیز
• شمع‌های جدید (متناسب با نوع موتور سیکلت)

مراحل تعویض:

قبل از شروع کار، حتماً موتور سیکلت را خاموش کنید و اجازه دهید تا شمع‌ها و موتور به طور کامل خنک شوند. کار‌کردن با شمع‌های داغ می‌تواند خطرناک باشد و باعث سوختگی شود. سپس با استفاده از آچار آلن یا پیچ گوشتی، پیچ های کویل احتراق را باز کنید و آن را از روی موتور سیکلت جدا کنید.

در ادامه سر هر سیم شمع را با دست گرفته و به آرامی‌از روی شمع مربوطه بکشید. برای جداسازی سیم‌ها به زور یا با استفاده از ابزار فشار نیاورید. با استفاده از آچار شمع، شمع‌های قدیمی‌ را به آرامی ‌و با احتیاط از موتور سیکلت خارج کنید. مراقب باشید که هیچگونه ذره ای از رسوبات یا آلودگی وارد محفظه احتراق نشود. برای آشنایی بیشتر با نحوه نگهداری از موتورسیکلت با ما همراه شوید.

فاصله بین الکترودهای شمع‌های جدید را با استفاده از یک فِیلر سنج بررسی کنید و در صورت نیاز، آن را مطابق با دستورالعمل سازنده موتور سیکلت تنظیم نمایید. شمع‌های جدید را به دقت و با احتیاط در جای خود قرار دهید و از سفت‌کردن بیش از حد آن‌ها خودداری کنید.

سپس سر هر سیم شمع را به طور کامل و محکم روی شمع مربوطه فشار دهید تا در جای خود ثابت شود. کویل احتراق را در جای خود قرار دهید و پیچ های آن را با استفاده از آچار آلن یا پیچ گوشتی سفت کنید و در آخر موتور سیکلت را روشن کنید و به صدای آن دقت کنید. در صورت نشنیدن هیچگونه صدای غیرطبیعی، می‌توانید از تعویض موفق شمع‌ها مطمئن باشید.

نکات مهم:

قبل از شروع کار، دفترچه راهنمای موتور سیکلت خود را برای آگاهی از جزئیات و نکات کلیدی مربوط به تعویض شمع‌ها مطالعه کنید.

از آچار شمع مناسب استفاده کنید. استفاده از آچار نامناسب می‌تواند به شمع‌ها و یا موتور آسیب برساند.

هنگام نصب شمع‌های جدید، از سفت‌کردن بیش از حد آن‌ها خودداری کنید. سفت‌کردن بیش از حد می‌تواند باعث شکستن شمع‌ها شود.

در صورت عدم اطمینان از نحوه ی انجام کار از یک مکانیک متخصص کمک بگیرید.

سخن آخر

در این مقاله به بررسی علت خرابی شمع موتور سیکلت، راهکارهای پیشگیری از آن و نحوه‌ی تعویض شمع‌ها پرداختیم. با مطالعه‌ این مقاله و رعایت نکات ارائه‌شده، می‌توانید از سلامت شمع‌ها و عملکرد صحیح موتورسیکلت خود اطمینان حاصل کرده و از بروز مشکلات و هزینه های اضافی پیشگیری کنید. همچنین می‌توانید از سایر مقالات و مطالب آموزشی موجود در این وب سایت برای افزایش دانش و آگاهی خود در زمینه موتورسیکلت‌ها استفاده کنید.

سؤالات متداول

علت خرابی شمع موتور سیکلت چیست؟
عوامل متعددی از جمله استفاده از سوخت نامناسب، گرمای بیش از حد موتور و آلودگی روغن می‌توانند باعث خرابی شمع موتور سیکلت شوند.

چه مواردی می‌تواند از نشانه های خراب شدن شمع موتور سیکلت باشد؟
مواردی همچون کاهش عملکرد موتور، مشکل در روشن‌شدن و مصرف سوخت بیشتر از جمله نشانه های خراب شدن شمع موتور سیکلت شما است.

اگر شمع‌های موتور سیکلت را تعویض نکنم چه اتفاقی می‌افتد؟
شمع‌های خراب می‌توانند باعث احتراق ناقص و افزایش دمای موتور شوند. این امر به مرور زمان به قطعات موتور از جمله پیستون‌، رینگ و سوپاپ‌ها آسیب برساند.