۸ نکته ضروری ایمنی کار با چوب: جلوگیری از حوادث رایج

وقتی وارد کارگاه نجاری می‌شوید، حس‌های مختلفی را تجربه می‌کنید. بوی خوش چوب‌، صدای ابزار برش و لمس سطح صاف میزهای چوبی، همه حس خوبی به شما می‌دهند. ساختن وسایل زیبا با چوب واقعاً لذت‌بخش است؛ اما نجاری مثل هر کار دیگری، خطراتی دارد و باید مراقب حوادث رایج در کار با چوب باشید.

در واقع، برای اینکه بتوانید بهتر با چوب کار کنید، باید نکات ایمنی کار با چوب را رعایت کنید. مثلاً باید از وسایل محافظتی مثل عینک و دستکش استفاده کنید؛ لباس مناسب بپوشید؛ حواستان به کارتان باشد و ابزارها را تمیز و مرتب نگه دارید. اگر این نکات محافظتی در کار با چوب را رعایت کنید، هم خودتان سالم می‌مانید و هم مشتری‌ها به شما اعتماد می‌کنند و کارتان رونق می‌گیرد.

در این مقاله ما ۹ مورد از نکات محافظتی در کار با چوب را معرفی می‌کنیم تا کار با چوب نه تنها لذت‌بخش، بلکه تا حد امکان ایمن نیز باشد.

رونیکس را بخوانید.

۱۲ مورد از حوادث رایج هنگام کار با چوب

حوادث رایج در کار با چوب می‌تواند از جراحات سطحی تا آسیب‌های جدی و حتی مرگبار متغیر باشد. در ادامه چند مورد از حوادث رایج در کار با چوب را بررسی می‌کنیم تا بتوانید نکات ایمنی کار با چوب را با دقت بیشتری دنبال کنید.

1. بریدگی‌ها و جراحات ناشی از تیغه‌های تیز
2. آسیب چشم در اثر پرتاب تراشه‌های چوب
3. آسیب شنوایی ناشی از سروصدای ابزارآلات
4. آسیب تنفسی در اثر استنشاق گردوغبار چوب
5. گیر کردن لباس یا موی بلند در دستگاه‌های چرخشی
6. سقوط اشیای سنگین روی پا
7. لغزش و سقوط به دلیل شلوغی و نامرتبی کارگاه
8. آتش‌سوزی ناشی از اشتعال تراشه‌های چوب
9. مسمومیت با مواد شیمیایی مانند رنگ‌ و لاک‌
10. آسیب‌دیدگی در اثر پس‌زدن (kickback) دستگاه‌ها
11. برق‌گرفتگی ناشی از استفاده نادرست از ابزار برقی
12. آسیب به دست در هنگام هل دادن چوب به سمت تیغه اره.

۹ مورد از نکات ایمنی کار با چوب

رعایت نکات ایمنی کار با چوب نه تنها از بروز حوادث ناگوار جلوگیری می‌کند، بلکه اجازه می‌دهد با آرامش خاطر بیشتری به خلق آثار هنری بپردازید. در ادامه، مهم‌ترین نکات محافظتی در کار با چوب را که هر نجاری، چه مبتدی و چه حرفه‌ای، باید رعایت کند، بررسی خواهیم کرد.

۱. بررسی چوب قبل از شروع

یکی از نکات ایمنی کار با چوب که اهمیت زیادی دارد، بررسی دقیق مواد اولیه قبل از شروع کار است. این کار به خصوص وقتی با چوب‌های دست دوم یا بازیافتی کار می‌کنید، خیلی مهم است؛ چرا؟ چون ممکن است در این چوب‌ها میخ یا پیچ پنهان شده باشد.

وقتی تیغه‌های چرخان اره به این میخ‌ها یا پیچ‌ها برخورد می‌کنند، چند اتفاق ناگوار می‌افتد:

1. به خود چوب آسیب می‌رسد.
2. تیغه‌ها و سرهای برش دستگاه خراب می‌شوند.
3. ممکن است دستگاه ناگهان چوب را به عقب پرتاب کند که به این حالت «پس زدن» می‌گویند.

۲. استفاده از تجهیزات ایمنی

نجاری از جنبه‌های مختلف خطرناک است. ابزارهای برقی پرسروصدا ممکن است به شنوایی شما آسیب برسانند یا  شاید ذرات چوب به چشم‌هایتان پرتاب شوند. رنگ‌ها و جلادهنده‌ها نیز احتمال دارد پوستتان را تحریک کنند.

در کل، رعایت نکات ایمنی کار با چوب و استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب در هر نوبت کاری از آسیب‌دیدگی شما جلوگیری و سلامتی‌تان را حفظ می‌کند. موارد زیر را در نظر بگیرید:

• عینک ایمنی یا محافظ چشم
• گوشی‌های محافظ
• دستکش کار و دستکش لاتکس
• ماسک صورت
• کفش‌های ایمنی با پنجه فولادی

۳. پوشیدن لباس مناسب

وقتی صحبت از نکات محافظتی در کار با چوب می‌شود، پوشیدن لباس مناسب شاید اولین قانونی نباشد که به ذهن می‌رسد. بهتر است از پوشیدن لباس‌های گشاد خودداری کنید، زیرا این لباس‌ها می‌توانند به سرعت در تیغه اره چرخان یا سر برش‌ گیر کنند. حتماً لباس‌هایی بپوشید که راحت هستند، اما در عین حال از بدن شما در برابر تراشه‌های پرنده چوب محافظت می‌کنند.

حتماً بخوانید: معرفی و راهنمای کامل انواع دستکش کار + کاربرد

فراموش نکنید که قبل از شروع کار، جواهرات آویزان و شال‌گردن را نیز از خود دور کنید. این نکات ایمنی کار با چوب از بروز حوادث ناخوشایند در حین کار جلوگیری کرده و محیطی امن‌تر برای فعالیت شما فراهم می‌کنند.

۴. پرهیز از حواس‌پرتی

حواس‌پرتی در نجاری، دشمن شماره یک ایمنی است. وقتی با ابزارهای برقی کار می‌کنید، تمام حواستان باید به کارتان باشد. تلفن همراه، شبکه‌های اجتماعی یا حتی گفتگو با دیگران خطرآفرین است. پس یکی از مهم‌ترین نکات ایمنی کار با چوب این است: تا وقتی همه دستگاه‌ها خاموش نشده‌اند، به هیچ چیز دیگری توجه نکنید.

اگر لازم شد به کار دیگری بپردازید، اول مطمئن شوید که ابزارتان در وضعیت امن قرار دارد. کارتان را تمام کنید یا به نقطه‌ای امن برسید، بعد ابزار را کنار بگذارید. این عادت ساده به جلوگیری از حادثه در کار با چوب کمک می‌کند.

۵. نگهداری منظم از ابزارها

مرتب نگه داشتن محیط کار یکی از نکات ایمنی کار با چوب است که اغلب نادیده گرفته می‌شود. وقتی روی پروژه‌ای کار می‌کنید که نیاز به ابزارهای مختلف دارد، ممکن است وسوسه شوید همه چیز را دم دست بگذارید؛ اما این کار خطرات زیر را دارد:

1. ابزارهای پخش‌شده در اطراف باعث زمین خوردن می‌شوند.
2. احتمال بریدگی یا آسیب‌دیدن با ابزارهای تیز افزایش می‌یابد.
3. محیط شلوغ باعث حواس‌پرتی می‌شود.

به جای این کار:

• ابزارها را در جعبه ابزار یا قفسه مخصوص نگهداری کنید.
• برای هر ابزار یک جای مشخص در نظر بگیرید.
• بعد از استفاده از هر ابزار، آن را سر جایش برگردانید.

نکته مهم: نگهداری ابزارآلات دستی

درست است که این کار کمی وقت‌گیر است، اما ایمنی شما و دیگران ارزشش را دارد. با رعایت این نکات محافظتی در کار با چوب و داشتن یک محیط کار مرتب و سازمان‌یافته، نه تنها خطر حوادث را کاهش می‌دهید، بلکه کارتان هم راحت‌تر و سریع‌تر پیش می‌رود.

۶. قطع برق ابزارها موقع استراحت

وقتی از ابزارهای برقی استفاده نمی‌کنید، حتماً آن‌ها را از برق بکشید. این کار خیلی مهم است؛ چون ممکن است افراد دیگر ـ مثلاً بچه‌های کنجکاو یا بزرگسالانی که نمی‌دانند ابزار روشن است ـ به آن‌ها دست بزنند. به خصوص وقتی در خانه مشتری کار می‌کنید، این نکته را فراموش نکنید.

۷. استفاده از یک سیم رابط واحد

در میان نکات ایمنی کار با چوب، مدیریت سیم‌های برق اهمیت ویژه‌ای دارد. شاید فکر کنید استفاده از چند سیم رابط برای ابزارهای مختلف راحت‌تر است؛ اما این کار خطر زیادی دارد.

بهتر است فقط از یک سیم رابط استفاده کنید. این روش دو مزیت مهم دارد:

1. عادت می‌کنید هر بار که کارتان با یک ابزار نجاری تمام شد، آن را از برق بکشید.
2. انواع سیم: معرفی انواع سیم و کابل | هر سیم کجا کاربرد دارد؟ با کمتر شدن تعداد سیم‌ها روی زمین، احتمال زمین خوردن کاهش می‌یابد.

۸. استفاده از تیغه‌ها و مته‌های تیز

ابزارهای کُند خطرناکند. همان‌طور که یک چاقوی آشپزخانه کُند هنگام خرد کردن خطرناک‌تر از یک چاقوی تیز است، همین موضوع در مورد تیغه‌ها و مته‌های نجاری نیز صادق است.

زمانی‌که تیغه تیز نباشد، هم تیغه و هم نجار باید سخت‌تر کار کنند تا کار مورد نظر را انجام دهند، که این موضوع احتمال پس زدن یا گیر کردن را افزایش می‌دهد. اما، تیز کردن حرفه‌ای تیغه‌ها و مته‌ها کمک می‌کند تمیزترین برش ممکن را داشته باشید.

۹. بررسی میخ، پیچ و سایر قطعات فلزی

بررسی دقیق چوب قبل از برش یکی دیگر از مهم‌ترین نکات ایمنی کار با چوب است زیرا:

1. تیغه‌های چرخان اره با فلز سازگار نیستند.
2. میخ‌ها، پیچ‌ها یا هر قطعه فلزی دیگر ممکن است در چوب پنهان شده باشند.

اگر تیغه اره با این قطعات فلزی برخورد کند، چند اتفاق خطرناک ممکن است رخ دهد:

• چوب ممکن است ناگهان به سمت شما پرتاب شود (پس‌ زدن).
• قطعات فلزی ممکن است با سرعت زیاد به اطراف پرتاب شوند.
• ابزارهای شما آسیب جدی می‌بینند.

پس قبل از شروع کار:

• چوب را با دقت بررسی کنید.
• از آهنربا برای پیدا کردن قطعات فلزی استفاده کنید.
• اگر چیز مشکوکی دیدید، آن را از چوب خارج کنید.

جلوگیری از حادثه در کار با چوب با کمک تجهیزات ضروری ایمنی

ایمنی در کار با چوب حرف اول را می‌زند و یکی از مهم‌ترین نکات ایمنی کار با چوب به حساب می‌آید. ۸ مورد از تجهیزات ایمنی و جعبه‌های نگهداری که باید برای جلوگیری از حادثه در کار با چوب داشته باشید، به شرح زیر است:

۱. عینک ایمنی (Safety Goggles)

کار با چوب، گرد و غبار و خرده‌های زیادی تولید می‌کند که وارد چشم شده و باعث ناراحتی، خارش و حتی عفونت می‌شود. در نتیجه، عینک ایمنی از چشم‌های شما در برابر ذرات چوب محافظت می‌کند. توجه داشته باشید که عینک‌های طبی معمولی محافظت کافی ندارند و ممکن است با برخورد تکه‌های چوب بشکنند.

۲. گوشی‌های محافظ یا ایرپلاگ (Earplugs or Earmuffs)

ابزارهای برقی نجاری صدای بلند و آزاردهنده‌ای دارند. ممکن است به مرور به این صدا عادت کنید، اما قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آن به کانال‌های گوش آسیب جدی وارد می‌کند. برای جلوگیری از این مشکل و رعایت نکات ایمنی کار با چوب، از گوشی محافظ یا ایرپلاگ استفاده کنید تا صدای تجهیزات نجاری را مسدود کرده و تمرکز شما را حفظ کند.

۳. محافظ صورت (Face Shield)

محافظ صورت، همانطور که از نامش پیداست، از کل صورت محافظت می‌کند. تراشه‌ها و خرده‌های چوب به پوست آسیب می‌سانند و حتی در افراد با پوست حساس باعث عفونت می‌شوند.

هنگام انتخاب محافظ صورت، مطمئن شوید که شفاف و از مواد محکم ساخته شده است. این محافظ‌ها معمولاً راحت هستند و می‌توان آن‌ها را به راحتی بالا زد.

۴. ماسک تنفسی یا ماسک گرد و غبار (Respirator or Dust Mask)

 ماسک گرد و غبار از تجهیزات ضروری برای نجاران است و ریه‌های شما را از استنشاق ذرات گرد و غبار محافظت می‌کند. افراد مبتلا به آسم و آلرژی باید این نکات ایمنی کار با چوب را ملکه ذهن‌شان کرده و از ماسک تنفسی استفاده کنند تا از تحریک سیستم تنفسی جلوگیری شود. این ماسک‌ها همچنین هنگام کار با رنگ یا جلا مفید هستند و اثرات بوی نامطبوع را کاهش می‌دهند.

۵. دستکش (Gloves)

دست‌های شما مهم‌ترین ابزارتان هستند. یکی از اساسی‌ترین نکات ایمنی کار با چوب، محافظت از این ابزار ارزشمند است. می‌دانید که نجاران با بریدگی‌ها و خراش‌های کوچک آشنا هستند؛ اما نباید این را عادی تلقی کرد.

راه حل ساده است: استفاده از دستکش‌های مقاوم در برابر برش. این دستکش‌ها شاید صد درصد ایمن نباشند، اما می‌توانند خطر آسیب‌های جدی را به شکل چشمگیری کاهش دهند. سرمایه‌گذاری روی یک جفت دستکش با کیفیت، در واقع سرمایه‌گذاری روی سلامت و آینده کاری شماست. البته حواستان باشد هنگام کار با ابزارهای برشی برقی مانند فارسی‌بر و اره گردبر، از دستکش استفاده نکنید؛ چراکه صدمات جبران‌ناپذیری را برای شما به دنبال دارد.

۶. کفش ایمنی پنجه فولادی (Steel Toe Boots)

یک جفت کفش ایمنی خوب با پنجه فولادی از پاهای شما در برابر اشیاء سقوط کرده محافظت می‌کند. به دنبال کفش‌هایی با کف مقاوم در برابر سوراخ شدن باشید تا اگر روی اشیای تیز مانند میخ پا گذاشتید، از پایتان محافظت کند.

جالب است بدانید که می‌توانید این کفش‌ها را حتی زمانی که در کارگاه کار نمی‌کنید هم بپوشید؛ چرا که نه؟ آن‌ها شیک، راحت و ایمن هستند.

۷. چراغ قوه ال‌ای‌دی (LED Flashlight)

دید خوب در نجاری فقط برای راحتی نیست، بلکه یک ضرورت ایمنی است. در نتیجه، می‌توان گفت که یکی از مهم‌ترین نکات ایمنی کار با چوب، اطمینان از روشنایی کافی در هر شرایطی است. حتی اگر کارگاه شما نور خوبی دارد، یک چراغ قوه ال‌ای‌دی یا چراغ پیشانی تفاوت بزرگی ایجاد می‌کند.

با داشتن یک منبع نور قابل حمل:

• در هر نقطه‌ای از کارگاه، دید کافی خواهید داشت.
• کارایی شما افزایش می‌یابد.
• احتمال خطا و آسیب کاهش می‌یابد.

۸. تجهیزات اطفای حریق (Firefighting Equipment)

در کار با چوب، هرگز نمی‌توان از آتش‌سوزی غافل شد. چوب بسیار قابل اشتعال است و مستعد آتش‌سوزی. چند وسیله اطفای حریق را در دسترس داشته باشید تا از هرگونه آسیب به افراد یا محل کار جلوگیری کنید.

اول ایمنی بعد کار

نجاری، هنری زیبا و لذت‌بخش است اما نمی‌توان حوادث رایج در کار با چوب را نادیده گرفت. به همین دلیل، رعایت نکات ایمنی در کار با چوب بسیار مهم است.

اولین و مهم‌ترین گام، استفاده از تجهیزات حفاظت فردی است. در کنار نکات محافظتی در کار با چوب، پوشیدن لباس مناسب و پرهیز از لباس‌های گشاد یا جواهرات آویزان، خطر گیرکردن در دستگاه‌ها را کاهش می‌دهد.

همچنین، نگهداری منظم ابزارها و استفاده از تیغه‌های تیز، نه تنها کیفیت کار را بالا می‌برد، بلکه ایمنی را نیز بیشتر می‌کند. با رعایت این نکات ایمنی کار با چوب، می‌توان از بسیاری از حوادث رایج در نجاری پیشگیری کرد و محیطی ایمن برای لذت بردن از این هنر صنعتی زیبا رقم زد.

سؤالات متداول

چرا استفاده از عینک ایمنی در نجاری ضروری است؟
عینک ایمنی از چشم‌های شما در برابر ذرات چوب، گرد و غبار و خرده‌هایی که ممکن است باعث آسیب جدی شوند، محافظت می‌کند. عینک‌های طبی معمولی محافظت کافی ندارند و ممکن است با برخورد تکه‌های چوب بشکنند.

چرا باید از یک سیم رابط واحد برای ابزارهای برقی استفاده کرد؟
استفاده از یک سیم رابط واحد کمک می‌کند ابزارها را پس از استفاده از برق بکشید. این کار خطر روشن شدن ناگهانی ابزارها را کاهش می‌دهد و محیط کار را مرتب‌تر و ایمن‌تر می‌کند.

چرا نگهداری کارگاه تمیز و مرتب در ایمنی نجاری مهم است؟
یک کارگاه تمیز و مرتب خطر زمین خوردن و آسیب‌دیدگی را کاهش می‌دهد. همچنین، از تجمع گردوغبار و ذرات چوب که باعث مشکلات تنفسی می‌شوند، جلوگیری می‌کند و احتمال آتش‌سوزی را کاهش می‌دهد.