رنده نجاری؛ از انواع تا کاربردها

رنده نجاری چیست و چه کاربردی دارد؟ این ابزار دارای چه انواعی است و چگونه باید از آن استفاده کرد؟

در این نوشتار رونیکس قصد داریم به این سوالات پاسخ دهیم.

رنده نجاری و انواع آن

نجاری مانند هر حرفه دیگری به ابزارآلات مختلفی برای انواع کارها نیاز دارد. یکی از این ابزارآلات که بیشتر در کارگاه‌ها و محل نصب وسایل استفاده می‌شود، رنده‌های نجاری است. گاهی هنگام نصب درهای چوبی، امکان عدم تطبیق درست در و چارچوب وجود دارد یا در صورت روی هم ماندن چوب‌ها و اصطکاک بین‌شان، اندکی خورده شده باشند و نیاز به پرداخت آن‌ها باشد، اینجاست که رنده‌های نجاری به شما کمک می‌کنند و به راحتی می‌توانند مشکل شما را حل کنند.

رنده‌ها به طور کلی در دو نوع دستی و برقی تولید می‌شوند. در ادامه به معرفی رنده‌های دستی و برقی، انواع و کاربردهایشان می‌پردازیم.

البته به نقل از سایت آیچوب میتوان اضافه کرد که:
یکی از روش‌های دسته بندی رنده دستی نجاری به این صورت است که رنده را به دو نوع چوبی و فلزی تقسیم می‌کنند. چوبی یا فلزی بودن رنده مربوط به بدنه آن است.رنده‌های چوبی به نسبت رنده فلزی از مکانیسم ساده‌تری برخوردار است تنظیمات کمتری را می‌توان برای رنده‌های چوبی در نظر گرفت. در واقع می‌توان گفت تنظیمات در رنده دستی چوبی فقط در حد کم و زیاد کردن عمق برداشت چوب است.

در برخی موارد برای بدنه اصلی رنده از چوب استفاده می‌شود اما اتصالات و تجهیزات مربوط به تنظیمات تیغه را از فلز می‌سازند در این حالت امکان بیشتری برای تنظیم کردن تیغه رنده دستی وجود دارد. رنده‌های ساخته شده از چوب و فلز توسط نجارهای اسکاتلندی و انگلیسی مورد استفاده قرار می‌گرفت و از ابزارهای مورد علاقه این اساتید است.

رنده نجاری دستی

استفاده از رنده‌های دستی به حدود 2000 سال پیش برمی‌گردد. از این ابزار برای ساخت سازه‌ها و وسایل چوبی استفاده می‌شد. پس از گذشت سال‌ها این ابزار در سبد ابزار جای خود را از دست نداده و همچنان استفاده از آن ادامه دارد. شاید فکر کنید که رنده‌های دستی تنها یک مدل خاص دارند، اما مانند هر ابزار دیگری این ابزار در انواع مختلفی تولید می‌شود که هر کدام هدف خاصی برای استفاده دارد. از نظر نوع کاربرد رنده‌های دستی نجاری به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:

• رنده‌هایی که برای پرداخت سطح چوب استفاده می‌شود. مانند: رنده قاچی، یک تیغ، دو تیغ، پرداخت، رنده بلند و رنده خشی
• رنده‌هایی که برای فرم دادن به چوب و ایجاد قوس در سطح کار استفاده می‌شود. مانند: رنده کاس و سینه، بال کبوتری.
• رنده‌هایی که برای شکاف زدن و فرم دادن قطعات اتصال استفاده می‌شوند. مانند: رنده‌های گرات، دوراهه و کنشافت.

در ادامه به انواع رنده‌های دستی و کاربردشان می‌پردازیم.

رنده قاچی

از رنده قاچی برای صاف کردن چوب‌های ناهموار استفاده می‌شود.

این رنده دهانه ضخیمی دارد و به همین دلیل نسبت به رنده‌های دیگر گشادتر است. معمولا کف رنده قاچی از چوب‌های سخت مانند ممرز ساخته شده و تیغه آن‌ها با زاویه 45 درجه، در کوله رنده قرار می‌گیرد. در رنده قاچی، مقدار بیرون زدگی تیغه از کوله بیشتر از رنده‌های دیگر است. 

رنده یک تیغ

ممکن است رنده قاچی سطح چوب را ناهموار کند. برای صاف کردن سطح چوب از رنده یک تیغ استفاده می‌شود. این رنده برای یکنواخت کردن سطح چوب‌های که دارای پستی و بلندی کمی هستند، ایده‌آل است. رنده یک تیغ پشتی تیغه ندارد و فقط با یک تیغه توسط گوه محکم می‎شود. مانند رنده قاچی زاویه قرار گرفتن تیغه در رنده یک تیغ، 45 درجه است. 

رنده دو تیغ

از رنده دو تیغ هم برای مسطح کردن چوب و از بین بردن آثار به جا مانده، استفاده می‌شود. این از نظر شکل و ابعاد شباهت زیادی به رنده یک تیغ دارد، با این تفاوت که در رنده دو تیغ از یک تیغه و یک پشت بند تیغ استفاده شده و به همین دلیل است که با این نام خوانده می‌‎شود. مانند دیگر رنده‌های گفته شده زاویه قرارگیری تیغه در داخل کوله در رنده دو تیغ 45 درجه است. این نوع رنده بیشتر در پوشال برداری ظریف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

رنده پرداخت

از رنده پرداخت برای پاک کردن ناهمواری‌های احتمالی به جا مانده از رنده دو تیغ استفاده می‌شود. تیغه رنده پرداخت به رنده دو تیغ شباهت دارد، با این تفاوت که پخ لبه تیغه پرداخت خیلی کمتر از تیغه رنده دو تیغ است. فاصله پشت بند تیغ تا لبه تیغه در رنده پرداخت حدود 5/0 میلی‌متر و زاویه قرارگیری رنده پرداخت حدود 48 تا 50 درجه است.

بیشتر بخوانید: 0 تا ۱۰۰ طرز استفاده از رنده برقی

رنده بلند

رنده‌های معمولی چوب‌های ناهموار را نمی‌توانند صاف کنند. رنده بلند یا رنده دستگاه این کار را به آسانی انجام می‌دهد. این رنده در دو نوع چوبی و فلزی تولید می‌شود که در انواع چوبی، بدنه رنده را از چوب‌های سخت و نسبتا محکم ممرز، افرا، راش و… تهیه می‌کنند. زاویه برش رنده‌های بند 45 درجه است.

رنده خشی

از این رنده برای مسطح کردن یا پرداخت چوب استفاده نمی‌شود. رنده خشی یک تیغه شیاردار دارد که جهت از بین بردن ناهمواری‌های کوچک در سطح کار، پاک کردن سریشم و مواد اضافی روی چوب و ایجاد سطح چسب بیشتر بین دو قطعه چوب می‌توان از آن استفاده کرد. مورد آخر به این دلیل است که چسباندن دو قطعه چوب صاف سخت است؛ به همین دلیل باید بین دو چوب اصطکاک ایجاد کرد که این کار توسط رنده خشی به آسانی قابل انجام است.

بیشتر بخوانید: وسایل گرمایشی و روشنایی که باید در طبیعت همراه خود داشته باشید

رنده کاس و سینه

از رنده کاس و سینه برای پرداخت قسمت‎‌هایی از قطعه کار که محدب و مقعر هستند، استفاده می‌کنند. کف این رنده‌ها از نوعی ورق فولاد فلزی است و قابلیت ارتجاعی دارد. درون این رنده پیچی قرار دارد تا بتوان آن را به حالت محدب و مقعر درآورد. 

رنده بال کبوتری

دلیل این نام برای این رنده، شباهت زیاد آن به بال کبوتر در حال پرواز است. از رنده بال کبوتری برای چوب‌هایی که قوس داخلی دارند، استفاده می‌شود. جنس آن از فلز است، دارای دو دسته که تیغه آن بوسیله یک پیچ در داخل کوله محکم می‌شود.

رنده گرات

از برنده یا رنده گرات برای ساخت اتصالات استفاده می‌شود و در دو نوع رنده کف طرح فرنگ و رنده زبانه طرح فرنگ تولید می‌شود:

• رنده کف طرح فرنگ: این رنده می‎‌تواند فاق اتصال طرح فرنگ را ایجاد کند و به همین دلیل این نام را برای آن انتخاب کرده‌اند. تیغه این رنده به شکل L است و در سایزهای مختلف ساخته می‎‌شود. همچنین پخ آن به طرف بالای رنده قرار می‌‎گیرد.
• رنده زبانه طرح فرنگ: این رنده مانند رنده کف طرح فرنگ است، با این تفاوت که روی قطعه کار در جهت طولی و عرضی، زبانه ایجاد می‌کند. این رنده‌هابیشتر به صورت چوبی هستند. تیغه این رنده طوری داخل کوله قرار می‌گیرد که در زمان کار از یک قسمت قطعه کار پوشال بیشتر و از قسمت دیگر یعنی لبه آن پوشال کمتری برداشته شود تا زبانه طرح فرنگ ایجاد شود.

رنده کنشکاف 

از رنده کنشکاف یا کنجشکاف برای ایجاد شیاری موازی روی ضخامت یا عرض چوب استفاده می‌شود. این نوع رنده‌ها‎ در دو دسته چوبی و فلزی تولید می‌شود که نوع فلزی آن استحکام و کارایی بیشتری دارد. رنده کنشکاف دارای گونیای متغیر و تیغه‌‎های متفاوتی است که بر اساس عرض قطعه کار مورد نظر، انتخاب می‎شود. تیغه رنده کنشکاف در قسمت انتهایی آن یک برگشتگی دارد که به واسطه آن می‎توان تیغه را از داخل کوله خارج کرد.

رنده بغل دوراهه

از رنده بغل دو راهه یا برنده بغل برای ساخت اتصال نیم نیم و دو راهه کردن تخته‌های چوبی استفاده می‌شود. این نوع رنده‌ها به صورت چوبی و فلزی در سایزهای مختلفی عرضه می‌شود. این نوع رنده به دو نوع ساده و متغیر تقسیم می‌شود:

• رنده بغل دو راهه ساده: این رنده‌ها توانایی پله دار کردن امتداد طولی یا عرضی لبه چوب‌ها‎ مانند لبه درها، جای شیشه قاب‌ها و… را دارند. عمق این رنده قابل تنظیم و فاقد گونیای متحرک است.
• رنده بغل دوراهه متغیر: این نوع رنده تمام فلزی و کارایی بیشتری نسبت به رنده‌های ساده دارد. رنده دو راهه متغیر دارای گونیای متحرک و تیغه قابل تنظیم است تا بتوان عمق و عرض آن را تنظیم کرد.

رنده بغل دوراهه RH-7101 رونیکس، یکی از بهترین رنده‌های دستی موجود در بازار ابزار ایران است که می‌تواند تمام نیازهای شما را در فرآیند رنده‌کاری برآورده کند.

رنده نجاری برقی

رنده‌های دستی و انواع آن، ابزار مهم و کاربردی هستند؛ اما در تیراژ بالا، به دلیل کند بودن کار با آن‌ها، کاربر را دچار مشکل می‌کنند. با پیشرفت تکنولوژی نمونه جدیدی از رنده‌ها وارد بازار شدند که علاوه بر داشتن تمام ویژگی‌ها و کاربردهای رنده‌های دستی، سرعت نجار را در زمان کار با آن بالا می‌برند. رنده‌های برقی در یک مرحله استفاده بر روی چوب، می‌توانند تا 40 سانتی‌متر را رنده کنند.

برای رنده کردن به کمک رنده برقی تنها کافیست دستگاه را بر روی قطعه چوب حرکت دهید. از این دستگاه می‌توان برای فرم دادن، پخ زدن لبه چوب، ایجاد دو راهه و مسطح کردن چوب استفاده کرد. از رنده برقی می‌توان به عنوان کف رنده هم استفاده کرد. تنها کافی‌ست این دستگاه را به‌صورت برعکس زیر میز کار نصب کرد و با رعایت نکات ایمنی، بستن گونیا و استفاده از وسایل حفاظتی از آن استفاده کرد.

رنده‌ برقی، در دو نوع شارژی و با سیم در بازار ابزار موجود است. یکی از بهترین رنده برقی‌های موجود در بازار ابزار ایران متعلق به رنده برقی 900 واتی رونیکس با مدل 9224 است، تا انواع قطعات چوب را به آسانی رنده کند.

برای آشنایی بیشتر با رنده برقی مقاله «آشنایی با رنده برقی نجاری» را بخوانید.

نحوه کار با رنده نجاری برقی

نحوه کار با رنده‌های برقی به صورت زیر است:

• عمق رنده‌کاری توسط پیچ موجود بر روی قسمت جلو دستگاه قابل تنظیم است. میزان عمق مورد نیازتان را مشخص کنید.
• بعضی از رنده‌های برقی موجود در بازار دارای گونیای هدایت هستند که برای دقت بیشتر در زمان رنده‌کاری از آن‌ها استفاده می‌شود. این گونیا در دو قسمت ارتفاع و عمق قابل تنظیم است. گونیای هدایت کننده با پیچ به قسمت جلوی دستگاه وصل می‌شود تا کاربر کنترل بهتری در حرکت دادن رنده بر روی چوب داشته باشد. اگر هنوز در استفاده از این ابزار مبتدی هستید، حتما از گونیا استفاده کنید.
• برای رنده کاری قطعه چوب را به‌کمک گیره محکم کنید.
• به‌گونه‌ای بایستید که علاوه بر کنترل بهتر روی رنده، بتوانید راحت‌تر به دستگاه نیرو وارد کنید.
• برای راحتی بیشتر حتما رنده را با دو دست بگیرید. با یک دست رنده را هدایت و با دست دیگر تعادل دستگاه را حفظ کنید.
• قبل از آغاز رنده کاری به نوک ابزار کمی فشار بیاورید تا مطمئن شوید پایه رنده با چوب هم‌تراز است.
• برای اینکه سطح چوب یک‌شکل رنده شود، کاتر را به صورت کامل در تماس با چوب بگذارید، به طوری که کاملاً با پشت پایه در یک خط باشد.
• در زمان عملیات رنده‌کاری عمق برش را طوری انجام دهید که سطح چوب صاف و بدون پستی و بلندی باشد.
• در آخر نتیجه کار را به کمک خط‌کش آهنی بررسی کنید.

بیشتر بخوانید:
«انواع ابزارالات نجاری»
«با شغل نجاری آشنا شوید و پرکاربردترین ابزار نجاری را بشناسید»

نکات مهم در زمان استفاده از رنده نجاری

تیغه که بخش بسیار مهم رنده است نباید بیشتر از اندازه از دهانه بیرون آمده باشد. در غیر این صورت اصطلاحا رنده پر تیغ شده و باعث کنده شدن پوشال‌ها از چوب می‌شود. چون اثر کندگی پوشال‌ها روی چوب می‌ماند یک فاکتور منفی محسوب می‌شود. زاویه پخ یکی دیگر از مواردی است که هنگام کار با رنده باید در نظر گرفت. تیز کردن رنده‌های نجاری یک زاویه نسبت به پشت آن ایجاد می‌کند که زاویه پخ نام دارد. زاویه‌ی مناسب برای پخ رنده 25 درجه است. اگر این زاویه بیشتر یا کمتر باشد کارکرد رنده تحت تاثیر قرار گرفته و کم می‌شود.

آشنایی با بخش‌های مختلف رنده دستی چوب

برای اینکه عمیق‌تر به بررسی رنده نجاری بپردازیم، باید با اجزای رنده‌های دستی هم آشنا باشیم. این رنده‌ها به طور کلی دارای بخش‌های زیر هستند:

• بدنه رنده: در ساخت بدنه معمولاً از آلیاژهای فولاد استفاده می‌شود. البته برخی از رنده‌ها نیز دارای بدنه چوبی هستند. استفاده از آلیاژهای فلزی برای طراحی بدنه رنده، قابلیت‌های متعددی به رنده اضافه می‌کند. برای مثال در رنده‌های چوبی معمولاً امکان تغییر زاویه رنده یا مدیریت میزان نفوذ رنده وجود ندارد؛ اما در رنده‌های بدنه فلزی به کمک چند پیچ می‌توان زاویه و ارتفاع تیغه را تنظیم کرد.
• تیغه رنده: مهم‌ترین بخش در رنده‌های دستی تیغه است. تیغه‌ها را معمولاً از جنس فولاد ضد زنگ می‌سازند. شکل قرارگیری تیغه روی رنده، نوع طراحی تیغه و تعداد تیغه‌ها در رنده‌های مختلف متفاوت است.
• دهانه: بخشی از رنده که تیغه از داخل آن بیرون آمده و روی بدنه نصب می‌شود را اصطلاحاً دهانه می‌نامند. شکل دهانه نیز روی کاربرد رنده نجاری تاثیر می‌گذارد و در انواع رنده‌ها متفاوت است.
• نگهدارنده تیغه: در اره‌ دستی‌های فولادی اغلب از یک پیچ و قطعه فلزی برای نگهداشتن تیغه استفاده می‌شود. به کمک این پیچ می‌توان میزان خروج تیغه و حتی زاویه نصب آن را تغییر داد.
• اهرم‌های تنظیمات: برخی از رنده‌ها دارای اهرم‌های اضافه‌ای هستند که برای تنظیم زاویه تیغه و میزان نفوذ آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. در بررسی کاربرد رنده نجاری، باید حواستان به اهرم‌های تنظیمات و عملکرد آن‌ها باشد.

راهنمای خرید رنده نجاری

اگر قصد خرید رنده نجاری را دارید، لازم است به کمک فاکتورهای زیر به بررسی رنده نجاری بپردازید:

• کاربرد رنده نجاری: رنده‌های نجاری انواع متعددی دارند و هرکدام با هدف خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در هنگام خرید، باید رنده‌ای را انتخاب کنید که بتواند خواسته‌های شما را انجام دهد.
• قیمت انواع رنده نجاری: قیمت رنده نجاری با توجه به جنس بدنه، کاربرد و برند سازنده متفاوت است.  مسلماً در هنگام خرید، قیمت را نیز باید لحاظ کنید.
• برند رنده نجاری: رنده‌های نجاری جزء وسایل پرکاربرد کارگاه‌ هستند. به همین خاطر باید از برند مطمئنی تهیه شوند. در حال حاضر برندهایی مثل رونیکس، بلک اند کر، ورک سایت و هیتاچی گزینه‌های خوبی برای خرید هستند و مدل‌های متنوعی از رنده‌ها را تولید می‌کنند.
• دستی یا برقی: رنده‌های برقی کاربردهای متعددی دارند و عملکردشان هم دقیق‌تر و سریع‌تر است؛ اما در برخی از مواقع ممکن است به یک رنده دستی هم نیاز داشته باشید. همچنین فراموش نکنید که قیمت خرید رنده‌های برقی بالاتر است. به همین خاطر هنگام خرید رنده نجاری، باید حواستان به نیازها و خواسته‌هایتان باشد. اگر با یک رنده دستی کارتان راه می‌افتد، به سراغ همین گزینه بروید؛ اما اگر یک اره برقی به کارتان سرعت می‌دهد و دقت آن را بالاتر می‌برد، خرید اره برقی را توصیه می‌کنیم.

سخن آخر

هدف ما در مجله رونیکس ایجاد فضایی است تا در کنار هم بتوانیم با ابزار و کاربردهای آن بیشتر و بهتر آشنا شویم؛ چرا که باور داریم، به ابزار به عنوان بخش مهمی از زندگی ما انسان‌ها کمتر پرداخته شده است.

به همین دلیل در این نوشتار از رونیکس به یکی از ابزارآلاتی که در کارگاه‌های نجاری و صنایع چوب استفاده می‌شود، یعنی رنده نجاری پرداختیم؛ ابزاری کاربردی جهت پرداخت و فرم‌دهی به وسایل چوبی.

آیا تجربه استفاده از این ابزار را داشته‌اید؟

سوالات متداول

رنده برقی 9224 و رنده بغل دوراهه RH-7101 رونیکس را از چه طریقی می‌توان خریداری کرد؟
به عاملین فروش ما در شهرهای مختلف مراجعه و این محصول را خریداری کنید. همین‌طور برای اطلاع از نزدیک‌ترین آدرس عاملین فروش رونیکس، با شماره تماس 6497-021 (واحد امور مشتریان) تماس بگیرید.