نحوه بازدید و تعویض شمع خودرو

خودروهایی که برای کار کردن از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند، نیازمند قطعه‌ای برای ایجاد جرقه، جهت تکمیل فرآیند احتراق داخل موتور هستند، تا با رساندن انرژی الکتریکی باتری به محفظه‌‌ی احتراق و مشتعل کردن مخلوط سوخت و گاز درون این محفظه، انرژی گرمایی مورد نیاز خودرو را تولید ‌کنند.

شمع‌‌‌ها یکی از قطعات کوچک اما بسیار حیاتی در فرآیند احتراق خودرو‌ هستند که بر روی سر سیلندر قرار می‌گیرند. شمع خودرو از اجزای مختلفی تشکیل می‌شود که با دریافت ولتاژ بالا از باتری، وظیفه‌ی جرقه‌زنی در محفظه‌ی سیلندر را برعهده دارد.

هر شمع طول عمر مشخصی دارد، اما گاهی به دلیل بالا بودن سطح رسوبات حاصل از احتراق در سر الکترودها و یا کثیف شدن‌ و از بین رفتن الکترودها که باعث جرقه‌زنی نادرست می‌شود، طول عمر این قطعه زودتر از مدت‌زمان استانداردش به پایان برسد.

گفتنی‌ست که خوب کار نکردن حتی یکی از شمع‌ها، سوختن ناقص سوخت درون سیلندر را در پی دارد که می‌تواند باعث ریپ زدن، خام‌ سوزی، بد گاز خوردن، بالا رفتن مصرف سوخت و آسیب زدن به دیگر قطعات خودرو شود.

به همین دلیل اموزش تعویض شمع خودرو، جهت بررسی سالم بودن عملکرد خودرو بسیار حائز اهمیت است.

در این مقاله، قصد داریم تا با بیانی ساده، فرآیند تعویض و اموزش تعویض شمع خودرو را به شما اطلاع دهیم. با ما در مجله رونیکس همراه باشید.

ابزار مورد نیاز جهت تعویض شمع و وایر خودرو

• پیچ گوشتی
• آچار ستاره ای
• آچار بکس شماره 16
• فرچه سیمی(ترجیحا به‌کمک دریل شارژی)

لینک ویدیو آپارات معتبر نیست

بیشتر بخوانید: 11 مورد از نکات نگهداری خودرو در تابستان که بهتر است از امسال رعایت کنید

جدا کردن قاب در سوپاپ

برای تعویض شمع ماشین، بعد از کشیدن دستگیره‌ی کاپوت، آن را باز کرده و پس از آن، به‌کمک یک آچار ستاره‌ای، قاب در سوپاپ را جدا می‌کنیم.

جدا کردن شلنگ بخار

در مرحله بعدی از آموزش تعویض شمع خودرو، شلنگ بخار روغن را از محل قرارگیری خود جدا کرده تا بتوان راحت‌تر به کوئل‌ها دسترسی پیدا کنید.

بیشتر بخوانید:از سوئد تا فرانسه؛ معرفی انواع ابزار لوله کشی!

باز کردن کوئل

در این مرحله از باز کردن شمع ماشین ،با داشتن یک آچار ستاره‌ای، پیچ‌های کوئل را باز می‌کنیم.

بیشتر بخوانید: منگنه کوب بادیRH-8016 رونیکس، نهایت کیفیت در اتصال

سپس قاب آن را از جای خود بیرون می‌کشیم تا بتوانیم به شمع‌ها و وایرها دسترسی پیدا کنیم.

چک کردن وایر شمع ها

پیش از ادامه‌ دادن توضیحات، ابتدا به‌صورت کوتاه درخصوص وایرها و نقش مهم آن‌ها در فرآیند احتراق توضیح می‌دهیم.

وظیفه‌ی انتقال برق خروجی از سیستم جرقه‌زنی(کوئل) به شمع‌های موتور، با وایرِ شمع است. درحقیقت، فرآیند برق‌رسانی از کوئل به شمع‌ها، توسط وایر صورت می‌گیرد.

در صورت عدم چک کردن صحیح وایرها،  ممکن است شاهد ذوب شدن سر شمع و الکترود، کاسته شدن قدرت موتور، بالارفتن دمای موتور و افزایش مصرف سوخت و… باشیم. درنتیجه، بررسی سالم بودن وایرها بسیار حائز اهمیت است.

حال فرآیند بررسی را ادامه می‌دهیم.

بیشتر بخوانید:نکات دریل کاری فلزات

باید وایرها چک شوند. از نشانه‌های سالم نبودن و خراب شدن وایرها، وجود ترک‌های ریز در دهانه‌ی آن‌هاست. در صورت سالم نبودن وایرها، آن‌ها را با وایرهای سالم جایگزین می‌کنیم.همچنین به نقل از سایت کینگ وایر:

“با اهم متر می توان هم مقاومت وایر شمع و هم قطع شدن و پارگی وایر را بررسی کرد. پس از روشن کردن مولتی متر کلید را روی عدد 20 کیلو در قسمت اهم متر قرار می دهیم و دو سر پراب ها را در دو طرف وایر و روی سوکت ها قرار می دهیم. اگر عدد تغیر کرد نشان دهنده سالم بودن و عدم پارگی کابل هست. اگر مقاومت کابل بیشتر از 4500 اهم در یک متر بود کابل باید تعویض شود و دیگر کارایی لازم را ندارد.

در وایر های کوچک مقاومت باید کمتر باشد.

روش محاسبه هم از طریق فرمول زیر است:

R=(L*R)/100

L = طول وایر شمع به سانتی متر

R = 5/4 کیلواهم، مقاومت استاندارد خودرو ساز

R  = مقاومت الکتریکی وایر در واحد اهم

با این فرمول به راحتی میتوان بر اساس طول وایر، مقاومتش رو محاسبه زد. وایر 30 سانتی باید مقاومتی در حدود 35/1 کیلو اهم داشته باشه. وایر 50 سانتی باید مقاومتی در حدود 25/2 کیلو اهم داشته باشه.

R=(30*4.5)/100=1/35

R=(50*4.5)/100=2/25

بررسی برق دزدی وایر شمع و تست وایر شمع در تاریکی

برای بررسی برق دزدی وایر شمع باید در هنگام شب و در تاریکی موتور خودرو را چک کنیم. برق دزدی به صورت جرقه های کوچک همراه با صدا می باشد که در شب به خوبی مشخص است.

برای بررسی برق دزدی ابزار های مخصوص این کار هم وجود دارد که با حرکت ابزار بر روی کابل مکان دقیق و مقدار برق دزدی مشخص می شود.

با اسپری آب بر روی کابل هم می توان به محل برق دزدی پی برد.

نکته: اگر برق دزدی  همراه نشتی بنزین در موتور باشد بسیار خطرناک است.

تست وایر شمع با اسپری آب

ماشین را روشن نموده و با استفاده از اسپری آب به اطراف وایر آب بپاشید. یک سیم روکش دار به بدنه وصل و به پیچ گوشتی وصل کنید و پیچ گوشتی را در طول اطراف و وایر بکشید نباید قوس یا جرقه از وایر به پیچ گوشتی مشاهده شود.”

باز کردن شمع ها

پس از چک کردن وایرها، نوبت به بررسی شمع‌ها می‌رسد. همانطور که در ابتدای مقاله گفته شد، شمع‌ها برای ایجاد جرقه، جهت تکمیل فرآیند احتراق داخل موتور، با رساندن انرژی الکتریکی باتری به محفظه‌‌ی احتراق و مشتعل کردن مخلوط سوخت و گاز درون این محفظه، وظیفه‌ی جرقه‌زنی در محفظه‌ی سیلندر را برعهده دارد.

برای باز کردن شمع ماشین، به‌کمک یک آچار بکس شماره‌ی 16، آن‌ها را باز می‌کنیم.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که در صورت خراب بودن یکی از شمع‌ها، باید تمامی شمع‌ها تعویض شوند، زیرا عملکرد ضعیف حتی یکی از شمع‌ها منجر به ناقص سوختن سوخت درون سیلندر مربوط به آن می‌شود و در نتیجه، سطح آلایندگی افزوده شده و قطعات موتور صدماتی جدی خواهند دید.

نکته‌ی دیگر اینکه، در صورت تعویض شدن شمع‌ها، وایرها نیز حتما باید عوض شوند.

در صورت چک کردن شمع‌ها و سالم بودن آن‌ها، پیش از قرار دادن‌شان در جای خود، باید از یک فرچه‌ی سیمی(ترجیحا به‌کمک دریل شارژی) استفاده کنیم تا نقاط کثیف آن‌ها کاملا تمیز شود.

بعد از اطمینان از تمیز بودن شمع‌ها، آن‌ها را جای خود قرار می‌دهیم.

بستن شمع‌ها

به‌کمک آچار بکس شماره‌ی 16، شمع‌ها را محکم می‌کنیم، البته نه خیلی محکم، بلکه تا حدی که از سفت شدن‌ آن‌ها در جای خود مطمئن شویم.

بستن کوئل

اکنون کوئل را در جای خود قرار داده و پیچ‌های آن را می‌بندیم.

بیشتر بخوانید: آموزش شستشوی کولر خودرو با بهترین روش | 3 نکته که نباید فراموش کنید

بستن شلنگ بخار

حال نوبت به قرار دادن شلنگ بخار در جای خود است.

بستن قاب در سوپاپ

پس از بستن شلنگ بخار، قاب در سوپاپ را بسته تا فرآیند تعویض و چک کردن شمع‌ها کامل شود.

بیشتر بخوانید:
«دودی کردن شیشه خودرو با سشوار صنعتی»
«آموزش قدم به قدم پنچرگیری خودرو با ابزارآلات مکانیکی رونیکس»

در ویدئوی زیر می‌توانید مراحل بررسی و تعویض شمع ماشین را به‌صورت کامل تماشا کنید.

به نقل از سایت باتری ایراندوست درباره نحوه بازدید و تعویض شمع خودرو می‌توان گفت:

“اول ایمنی

وسیله نقلیه خود را روی یک سطح صاف و خشک پارک کنید و از خنک بودن موتور اطمینان حاصل کنید. ناحیه موتور را از هرگونه کثیفی و زباله تمیز کنید تا در هنگام تعویض شمع، چیزی به داخل سیلندر موتور نیفتد. علاوه بر این، ممکن است بخواهید باتری را جدا کنید (فقط پست منفی). راهنمای تعمیر خودرو یا سایر منابع را بررسی کنید تا مطمئن شوید که اگر باتری ماشین برای مدت طولانی قطع شود یا هر ماژول یا موارد دیگری نیاز به برنامه ریزی مجدد داشته باشد، آسیبی به آن وارد نمی شود. اطمینان حاصل کنید که پایانه های مثبت و منفی با یک جسم خارجی مانند جغجغه دستی متقاطع نمی شوند و باعث اتصال کوتاه خطرناک نمی شوند.”

بهترین زمان تعویض شمع

برای تعویض شمع خودرو، نمی‌توان زمان خاصی را مشخص کرد؛ اما برخی از منابع کیلومترهای خاصی را برای این کار ذکر می‌کنند. برای مثال گفته می‌شود هر 15 هزار کیلومتر یک ‌بار لازم است شمع‌های خودرو تعویض شوند. البته اگر در اینترنت چرخی بزنید، اعداد مختلفی را حتی تا 50 هزار کیلومتر هم می‌بینید. تفاوت اعداد ذکرشده به این خاطر است که عوامل متعددی روی طول عمر شمع‌ها تأثیر می‌گذارند. اگر بخواهید یک محدوده متوسط را در نظر بگیرید، بهترین زمان تعویض شمع‌ها بین 20 تا 30 هزار کیلومتر است.

چه عواملی روی طول عمر شمع خودرو تأثیر می‌گذارد؟

از جمله مواردی که روی طول عمر شمع‌ تأثیر دارد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جنس الکترود شمع: جنس الکترود شمع‌ها ممکن است از عناصر یا آلیاژهای متفاوتی باشد؛ جنس الکترود مصرفی شمع تاثیر مستقیمی در طول عمر آن دارد. مس، پلاتینیوم، ایریدیوم، نیکل و… از جمله عناصری هستند که در ساخت الکترود شمع‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای مثال، طول عمر شمع‌های مسی 30 هزار کیلومتر است؛ درحالی‌که عمر شمع‌های پلاتینی به 100 هزار کیلومتر هم می‌رسد.
• نحوه نگهداری از خودرو: نکاتی مثل تعمیر به‌موقع خودرو، توجه به نوع سوخت مصرفی، بهبود راندمان موتور و… می‌تواند روی طول عمر شمع خودرو هم تأثیر بگذارد.
• خرید بهترین شمع: برندهای متعددی هستند که شمع خودرو تولید می‌کنند. قبل از تعویض شمع، مطمئن شوید که چه برندی بهترین گزینه برای خودروی شما است. شاید هزینه خرید شمع‌های بهتر کمی بالا باشد، اما در عوض طول عمر بیشتری هم دارد.
• سلامت سیستم احتراق خودرو: سلامت اجزای سیستم احتراق خودرو، مثل کویل احتراق، سیستم اشتعال خودرو، سیستم سوخت‌رسانی و… باعث می‌شود تا عمر تمامی اجزای سیستم احتراق، از جمله شمع آن، بیشتر شود.

چه زمانی شمع خودرو را تعویض کنیم؟

در ادامه صحبت درباره بهترین زمان تعویض شمع خودرو، لازم است نشانه‌های زیر را نیز لحاظ کنید. درصورتی‌که این نشانه‌ها را در خودروی خود مشاهده کردید، برای تعویض شمع‌ خودرو اقدام کنید:

• روشن‌نشدن خودرو: اگر خودروی شما استارت می‌خورد و روشن نمی‌شود، ممکن است این مشکل از شمع‌های خودرو باشد.
• افت قدرت خودرو: اگر هنگام رانندگی احساس می‌کنید خودروی شما قدرت قبل را ندارد، ممکن است این مشکل از کثیفی شمع‌ها یا ضعیف‌شدن آن‌ها باشد.
• مصرف سوخت بالا: خراب‌شدن شمع می‌تواند باعث افزایش مصرف سوخت خودرو شود. در این صورت با تعویض شمع می‌توانید مشکل را حل کنید.
• دودکردن خودرو: یکی دیگر از نشانه‌های ظاهری، دودکردن خودرو است. خرابی شمع‌ها باعث بدسوزی سوخت خودرو می‌شود که نتیجه آن افزایش میزان دودکردن خودرو است.
• لرزش خودرو: اگر هنگام درجا کارکردن احساس می‌کنید موتور خودرو لرزش دارد یا بد کار می‌کند، ممکن است شمع‌های خودرو نیاز به تعویض داشته باشند.

اگر یک یا چند مورد از نشانه‌های بالا را در خودروی خود مشاهده می‌کنید، بهتر است به یک تعمیرکار با تجربه مراجعه کنید یا خودتان به‌سراغ بازدید و تعویض شمع خودرو بروید.

سخن آخر

در این مقاله سعی کردیم، نحوه‌ی بازدید و تعویض شمع‌ خودرو را آموزش دهیم. قطعه‌ای بسیار کوچک اما حیاتی که در صورت صحیح کار نکردن، سوختن ناقص، ریپ زدن، خام‌ سوزی، بد گاز خوردن، بالا رفتن مصرف سوخت و آسیب زدن به دیگر قطعات خودرو را در پی خواهد داشت. اما می‌توان با بازدید و بررسی‌های منظم و بسیار ساده و در صورت نیاز تعویض این قطعه، از وقوع چنین اتفاقاتی جلوگیری کرد تا خودرو در سلامت کامل بماند. با ما در مجله‌ی رونیکس همراه باشید.

سوالات متداول

کوئل چیست و چه کاربردی دارد؟
کوئل وظیفه‌ی افزایش ولتاژ باتری را با هدف جرقه زدن شمع موتور برعهده دارد، تا باعث روشن شدن موتور خودرو ‌شود.

شمع‌های خودرو را باید هر چند کیلومتر یکبار چک کرد؟
حتما هر 10 هزار کیلومتر، شمع‌ها را چک کنید تا از سالم بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنید.