معرفی و بررسی انواع پمپ آب مناسب کشاورزی و کاربرد هر یک

پمپ آب کشاورزی یک ابزار ضروری برای زمین‌های زراعی است. مخصوصا در ایران که به طور معمول دچار خشکسالی است، حیات کشاورزی به استفاده درست از منالبع آب بستگی دارد. در این مقاله قرار است انواع پمپ آب کشاورزی را معرفی کنیم و کاربرد هر نوع پمپ آب کشاورزی را توضیح دهیم.

رونیکس را بخوانید.

مشخصات پمپ آب کشاورزی

پمپ‌های آب کشاورزی انواع مختلفی دارند که هر کدام دارای ویژگی‌ها و مشخصات خاصی هستند. در انتخاب پمپ مناسب برای کاربردهای کشاورزی، توجه به این مشخصات و ویژگی‌ها بسیار مهم است. در ادامه به بررسی مشخصات پمپ‌های آب کشاورزی می‌پردازیم:

• نوع پمپ

انتخاب نوع پمپ مناسب یکی از مهم‌ترین مراحل در تهیه و نصب سیستم آبیاری است که تأثیر مستقیم بر کارایی و طول عمر سیستم دارد. نوع پمپ باید براساس شرایط خاص هر مزرعه، از جمله منبع آب، عمق چاه، نوع سیستم آبیاری و دسترسی به منابع انرژی انتخاب شود.

انتخاب صحیح نوع پمپ نه تنها کارایی سیستم آبیاری را افزایش می‌دهد، بلکه هزینه‌های نگهداری و بهره‌برداری را نیز کاهش می‌دهد.

• دبی (آب‌دهی)

دبی پمپ میزان آب انتقالی در واحد زمان را نشان می‌دهد و با واحدهای لیتر بر دقیقه (L/min) یا مترمکعب بر ساعت (m³/h) اندازه‌گیری می‌شود. انتخاب پمپ با دبی مناسب برای نیاز آبیاری بسیار مهم است.

• هد (ارتفاع پمپاژ)

هد پمپ ارتفاعی است که پمپ می‌تواند آب را به آنجا پمپاژ کند و با واحد متر (m) اندازه‌گیری می‌شود. هد مناسب به عوامل مختلفی مانند عمق چاه، ارتفاع زمین و فاصله پمپاژ بستگی دارد.

• قدرت موتور

قدرت موتور پمپ با واحد کیلووات (kW) یا اسب بخار (HP) اندازه‌گیری می‌شود. قدرت موتور باید متناسب با دبی و هد موردنیاز باشد تا بتواند آب را به‌صورت مؤثر پمپاژ کند.

• جنس بدنه پمپ

بدنه پمپ می‌تواند از مواد مختلفی مانند چدن، استیل ضد زنگ، برنج و پلاستیک ساخته شود. انتخاب جنس مناسب به نوع آب (شیرین یا شور)، شرایط محیطی و دوام موردنیاز بستگی دارد.

• نوع منبع انرژی

پمپ‌ها می‌توانند با برق، دیزل، بنزین یا انرژی خورشیدی کار کنند. انتخاب منبع انرژی مناسب به دسترسی به منابع و هزینه‌های اجرایی بستگی دارد.

• فشار کاری

فشار کاری پمپ میزان فشاری است که پمپ می‌تواند تولید کند و با واحد بار (bar) یا پاسکال (Pa) اندازه‌گیری می‌شود. فشار مناسب برای سیستم‌های آبیاری مختلف (مثلاً قطره‌ای یا بارانی) متفاوت است.

• سایز دهانه ورودی و خروجی

قطر دهانه ورودی و خروجی پمپ‌ها معمولاً با اینچ (inch) یا میلی‌متر (mm) اندازه‌گیری می‌شود و باید متناسب با نیاز آبیاری و سیستم لوله‌کشی باشد.

چند نوع پمپ آب برای کشاورزی داریم

کاکرد انواع پمپ آب کشاورزی مشخص است. این ابزار قرار است آب مورد برای مصارف کشاورزی را تامین کند. این ابزار بر اساس کارایی و تکنولوژی ساخت به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• پمپ آب جتی
• پمپ آب کفکش
• پمپ آب بشقابی

پمپ آب جتی مناسب برای کشاورزی

پمپ‌های آب جتی از نوع پمپ‌های سانتریفیوژ است که برای انتقال آب از چاه‌های کم عمق استفاده می‌شوند. این پمپ‌ها دارای یک نازل و یک پروانه است که باعث ایجاد فشار آب می‌شوند.

پمپ‌های جتی برای آبیاری زمین‌های کشاورزی با استفاده از سیستم آبیاری بارانی و قطره‌ای بسیار مناسب هستند. این پمپ‌ها می‌توانند آب را از چاه‌های کم‌عمق با فشار و آبدهی مناسب برای آبیاری زمین‌های کشاورزی تامین کنند.

پمپ‌های جتی همچنین برای انتقال آب به استخرهای کشاورزی، آبیاری باغات و آبیاری فضای سبز نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند

اجزای اصلی پمپ‌های جتی عبارتند از:

• موتور

موتور پمپ جتی، انرژی مورد نیاز برای پمپاژ آب را فراهم می‌کند. موتورهای پمپ‌های جتی معمولاً از نوع الکتریکی هستند.

• پمپ 

پمپ، آب را از چاه مکش کرده و آن را با فشار به بیرون می‌راند. پمپ‌های جتی معمولاً از نوع سانتریفیوژ هستند.

علاوه بر این اجزای اصلی، برخی از پمپ‌های جتی ممکن است دارای اجزای دیگری نیز باشند، مانند:

• دمپر گشتاور

دمپر گشتاور، از آسیب دیدن پمپ در اثر لرزش‌های ناشی از جریان آب جلوگیری می‌کند.

• فیلتر

 فیلتر، از ورود ذرات جامد به پمپ جلوگیری می‌کند.

از جمله مزایای استفاده از پمپ‌های آب جتی عبارت اند از:

1. قیمت پایین نسبت به دیگر پمپ‌ها
2. نصب و راه اندازی آسان
3. بازدهی بالا

از معایب این پمپ هم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. عدم کارایی در چاه‌های عمیق
2. آسیب‌پذیری نسبت به استفاده نادرست

رونیکس به عنوان متنوع‌ترین برند بازار ابزار ایران انواع پمپ آب کشاورزی از جمله پمپ‌های جتی را ساخته و روانه بازار کرده‌است. از جمله این ابزار باکیفیت و کاربردی می‌توان به پمپ آب جتی رونیکس مدل RH-4022 اشاره کرد.

این پمپ با ایجاد خلاء در قسمت مکش، هوا را خارج کرده و آب یا سیالات دیگر را پمپاژ می‌کند. این محصول، با ظرفیت مکش بالایی طراحی شده و عمل پمپاژ را حتی با وجود حباب‌های هوا در سیال انجام می‌دهد. خودمکش‌بودن پمپ آب جتی RH-4022 رونیکس، یکی از مهم‌ترین از مزایای آن است و در شرایطی که دبی کمی وجود دارد، فشار بیشتر و هد بالایی را ایجاد می‌کند.

موتور قدرتمند این الکتروپمپ خودمکش، متشکل از روتور و استاتور، سیم‌پیچ تمام مسی و پوسته آلومینیومی است. این موتور با توان 1 اسب بخار، ولتاژ 240-220 ولت، فرکانس 50 هرتز و سرعت 2850 دور در دقیقه کار می‌کند.

برای افزایش طول عمر آن، از محافظ حرارتی و عایق کلاس B استفاده شده است. درجه‌ حفاظت بدنه موتور IP44  است. دستگاه مجهز به پروانه برنجی است که پشت شفت قرار گرفته است. قطر دهانه‌های ورودی و خروجی نیز 1 اینچ است. جعبه تقسیم، ترمینال، سیم‌ها و کابل‌ها را از دسترسی محیطی به درون آن محافظت می‌کند.

پوسته پمپ از جنس چدن انتخاب شده تا استحکام دستگاه افزایش یابد. سیل مکانیکی سیلیکون کارباید/گرافیت نیز موجب آب‌بندی کامل آن می‌شود.

فشار کاری پمپ 5.2 بار بوده و چرخش پروانه، دبی خروجی 3-0.3 متر مکعب در ساعت را ایجاد می‌کند. حداقل و حداکثر هد دینامیک (ارتفاع پمپاژ) به ترتیب برابر با 20 و 52 متر است.

بیشتر بخوانید: در ۵ مرحله ساده یک کاناپه زیبا بسازید

پمپ آب کفکش و مصارف کشاورزی

پمپ‌های کفکش از انواع پمپ‌های مستغرق سانتریفیوژ هستند که برای پمپاژ آب از چاه‌های عمیق استفاده می‌شوند. این پمپ‌ها در کف چاه قرار می‌گیرند و توسط یک لوله به سطح آب متصل می‌شوند.

اجزای اصلی پمپ های کفکش عبارتند از:

• موتور 

موتور پمپ کفکش، انرژی مورد نیاز برای پمپاژ آب را فراهم می‌کند. موتورهای پمپ‌های کفکش معمولاً از نوع الکتریکی هستند.

• پمپ 

 پمپ، آب را از چاه مکش کرده و آن را با فشار به بیرون می‌راند. پمپ‌های کفکش معمولاً از نوع سانتریفیوژ هستند.

• چک ولو 

این قطعه از بازگشت آب به داخل پمپ جلوگیری می‌کند.

علاوه بر این اجزای اصلی، برخی از پمپ های کفکش ممکن است دارای اجزای دیگری نیز باشند، مانند:

• سنسور سطح آب 

سنسور سطح آب، سطح آب را در چاه تشخیص می‌دهد و در صورت کاهش سطح آب، پمپ را خاموش می‌کند.

از جمله مزایای پمپ‌های کفکش می‌توان موارد زیر را نام برد:

• کارایی در چاه‌های عمیق
• بازدهی بالا
• تعمیر و نگهداری آسان

پمپ‌های کفکش دارای معایب زیر نیز هستند:

• قیمت نسبتا بالا نسبت به دیگر پمپ‌ها
• آسیب در برابر استفاده نادرست

رونیکس بر اساس نیاز بازار و مصرف‌کنندگان انواع پمپ کفکش را نیز ساخته و بازار عرضه کرده‌است. از جمله این پمپ‌ها می‌توان به پمپ کف کش رونیکس مدل RH-4031 اشاره کرد.

 در پمپ‌ کف‌کش RH-4031 رونیکس، موتور الکتریکی دستگاه، پمپ را به حرکت در می‌آورد و با افزایش انرژی جنبشی سیال، آن را پمپاژ می‌کند. فشار سیال خروجی با چرخش پروانه تنظیم می‌شود.
از این دستگاه برای مصارف خانگی، بالاکشیدن و تخلیه آب از مخازن و استخرها، آبیاری باغ و محوطه‌ها استفاده می‌شود. این پمپ غرقابی تک‌فاز و فلوتردار، برای پمپاژ آب‌های تمیز و بدون آلودگی یا لجن طراحی شده است.

موتور قدرتمند این پمپ، متشکل از روتور و استاتور باکیفیت و سیم‌پیچ تمام‌ مسی است. جنس پوسته موتور از پلاستیک PP انتخاب شده است. این موتور با توان 1 اسب بخار، ولتاژ 240-220 ولت، فرکانس 50 هرتز و سرعت 2850 دور بر دقیقه کار می‌کند.

برای افزایش طول عمر آن، از محافظ حرارتی و عایق کلاس B استفاده شده است. درجه‌ حفاظت بدنه موتور IP68  است. پروانه از پلاستیک PPO ساخته شده است. قطر دهانه‌ خروجی نیز 1.5 اینچ است.

استفاده از پمپ آب بشقابی در زمین‌های کشاورزی

پمپ آب بشقابی نوعی پمپ سانتریفیوژ است که برای پمپاژ آب و سایر مایعات با ویسکوزیته کم استفاده می شود. این پمپ ها دارای یک پروانه هستند که در یک محفظه بسته قرار دارد.

پروانه توسط یک موتور الکتریکی چرخانده می شود و باعث ایجاد نیروی گریز از مرکز می شود. این نیروی گریز از مرکز باعث می شود که آب از مرکز پروانه به سمت دیواره محفظه کشیده شود و از طریق دهانه خروجی پمپ خارج شود.

این پمپ‌ها می توانند آب را از مخازن ذخیره آب، چاه‌ها و رودخانه‌ها با فشار برای آبیاری زمین‌های کشاورزی تامین کنند.

پارامترهای مهم برای انتخاب پمپ آب بشقابی برای زمین‌های کشاورزی عبارتند از:

• میزان آبدهی مورد نیاز
• فشار مورد نیاز
• نوع منبع آب

به عنوان مثال از پمپ آب بشقابی 1 اسب بخار رونیکس مدل RH-4021، برای مصارف خانگی، توزیع آب در ساختمان‌های با فشار آب کم و متوسط، انتقال مایعات، آبیاری باغ و … استفاده می‌شود.
موتور قدرتمند این پمپ متشکل از روتور و استاتور، سیم‌پیچ تمام مسی و پوسته آلومینیومی است. این موتور با توان 1 اسب بخار، ولتاژ 240-220 ولت، فرکانس 50 هرتز و سرعت 2850 دور در دقیقه کار می‌کند. برای افزایش طول عمر آن، از محافظ حرارتی و عایق کلاس B استفاده شده است. درجه‌ حفاظت بدنه موتور IP44 است.

دستگاه مجهز به یک عدد پروانه برنجی است که پشت فلنج ورودی قرار گرفته است. قطر دهانه‌های ورودی و خروجی نیز 1 اینچ است. جعبه تقسیم، ترمینال، سیم‌ها و کابل‌ها را از دسترسی محیطی به درون آن محافظت می‌کند.

پمپ های جابجایی مثبت را به نقل از نوین پمپ بخوانید:

همانطور که از نام آن پیداست، یک پمپ جابجایی مثبت با انرژی مکانیکی آب را از جایی به مکان دیگر جابجا می کند یا می راند. دو طرف دارد، یک طرف مکش و یک طرف تخلیه. سیال به داخل شیر مکش می رود و از شیر خروجی خارج می شود. آنها از حرکت رفت و برگشتی، چرخشی یا خطی پیستون برای به دام انداختن حجم ثابتی از سیال در محفظه ای در داخل پمپ استفاده می کنند که سپس از طریق نازل به بیرون منتقل یا تخلیه می شود. با پر کردن همزمان محفظه با مایع و سپس جابجایی آن عمل می کند. که این جزو انواع پمپ آب کشاورزی به شمار می رود.

انتخاب انواع پمپ آب کشاورزی

مهمترین معیار انتخاب انواع پمپ آب کشاورزی توجه به نیاز مصرف‌کننده است. کشاورز یا باغدار باید بر اساس محصول و زمین خود، بهترین پمپ آب کشاورزی را انتخاب کند.

این ابزار بر اساس کارکرد و همچنین ساختار به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود. رونیکس به عنوان متنوع‌ترین برند ابزار ایران، انواع پمپ آب کشاورزی را بر اساس نیاز مصرف‌کنندگان، با بالاترین کیفیت ساخته و به بازار عرضه کرده‌است.

راهنمای انتخاب و بررسی پمپ آب کشاورزی مناسب

بررسی پمپ آب کشاورزی مناسب برای آبیاری کشاورزی نیازمند در نظر گرفتن مجموعه‌ای از عوامل و شرایط است. با بررسی دقیق منبع آب، نوع سیستم آبیاری، دسترسی به برق، سایز دهانه پمپ، میزان آبدهی و ارتفاع مورد نیاز، می‌توان بهترین پمپ را برای نیازهای خاص کشاورزی انتخاب کرد. به یاد داشته باشید که انتخاب درست پمپ بهره‌وری و کارایی سیستم آبیاری را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد و به بهبود عملکرد کشاورزی کمک می‌کند. برای انجام این کار، باید یک فهرست دقیق و کامل از شرایط و نیازهای آبیاری تهیه شود که شامل موارد زیر است:

• شناسایی منبع آب

منبع آب می‌تواند شامل چاه، رودخانه، برکه یا هر منبع دیگری باشد. کشاورز باید این منابع را شناسایی و بررسی کند تا بتواند بهترین پمپ را برای شرایط خود انتخاب کند.

• ارتفاع مکش (فاصله پمپ از منبع آب)

عمق چاه یا فاصله منبع آب تا پمپ، یکی از عوامل مهم در انتخاب پمپ است. به عنوان مثال، اگر پمپ در بالای چاه قرار گیرد و عمل مکش و بعد دهش را انجام دهد، عمق چاه اهمیت بالایی پیدا می‌کند. برای چاه‌هایی با عمق زیاد (مثلاً 150 متر)، پمپ شناور بهترین گزینه است، در حالی که برای عمق‌های کمتر، ممکن است از پمپ‌های جتی خودمکش یا موتورپمپ‌ها استفاده شود.

• نوع سیستم آبیاری

نوع سیستم آبیاری نیز در انتخاب پمپ تأثیر دارد. در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای، نیاز به فشار بالای پمپ نیست، در حالی که در سیستم‌های آبیاری بارانی، فشار و میزان آبدهی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

• دسترسی یا عدم دسترسی به برق

وجود یا نبود برق در محل کشاورزی، یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در انتخاب پمپ است. اگر برق در دسترس نباشد، استفاده از موتورپمپ‌ها الزامی است.

• سایز دهانه خروجی و ورودی

قطر ورودی و خروجی پمپ نیز از نکات مهم است. هرچه قطر دهانه خروجی پمپ کمتر باشد، ارتفاع پمپاژ بالاتر و میزان آبدهی کمتر خواهد بود و برعکس. به طور کلی، پمپ‌های کشاورزی بر اساس سایز دهانه خروجی شامل اندازه‌های مختلفی هستند، از جمله 1 اینچ، 1¼ اینچ، 1½ اینچ، 2 اینچ، 2½ اینچ، 3 اینچ، 4 اینچ، 6 اینچ و 8 اینچ.

• میزان آبدهی (دبی) مورد نیاز

نیاز به آبدهی در کشاورزی متفاوت است و انتخاب پمپ باید متناسب با میزان آبدهی مورد نیاز باشد. برای مثال، اگر کشاورزی نیاز به آبدهی 600 مترمکعب در ساعت داشته باشد، پمپ جتی مناسب نخواهد بود و باید از پمپ‌های فشار قوی افقی یا موتورپمپ‌های با ظرفیت بالا استفاده شود.

• میزان ارتفاع (هد) مورد نیاز

ارتفاع پمپاژ (هد) یکی از مهم‌ترین پارامترها در انتخاب پمپ است که بسته به شرایط مختلف تغییر می‌کند. همچنین شیب زمین نیز باید مدنظر قرار گیرد. به طور کلی، برای هر 10 متر طول زمین، یک متر ارتفاع باید در نظر گرفت. اختلاف ارتفاع از سر چاه تا بالاترین نقطه زمین نیز به ارتفاع پمپ افزوده می‌شود.

سوالات متداول

مهمترین معیار برای انتخاب پمپ آب کشاورزی چیست؟
مهمترین معیار، نیاز مصرف‌کننده است. مصرف‌کننده باید بر اساس قابلیت‌ها و ویژگی‌های زمین کشاورزی، پمپی مناسب و پربازده انتخاب کند. نوع محصول، میزان نیاز آبیاری، فشار آب، عمق چاه و … از مهمترین شرایط یک پمپ آب کشاورزی مناسب است.
چطور می‌توان پمپ‌های آب رونیکس را خریداری کرد؟
برای خرید پمپ های آب رونیکس و دیگر ابزارآلات این برند می‌توانید به عاملیت‌های فروش ابزار در سراسر کشور مراجعه کنید.
از چه نوع پمپ‌هایی برای زمین‌های کشاورزی استفاده می‌کنند؟
از جمله پمپ‌هایی که در زمین‌های کشاورزی استفاده می‌کنند؛ می‌توان به پمپ آب جتی، بشقابی، کفکش، پیستونی، ایستاده و … اشاره کرد.