آموزش صحیح لحیم کاری با هویه

یکی از روش‌هایی که برای اتصال سیم‌ها یا مدارهای الکتریکی استفاده می‌شود، لحیم‌کاری است. این روش اتصال بسیار ساده اما کاربردی است و تنها نیاز به یک سری ابزار ابتدایی دارد. با وجود سادگی این روش امروزه اشتباهات زیادی به خصوص از طرف افراد مبتدی شاهد هستیم. این اشتباهات علاوه بر سوختن مدارها و سیم‌کشی دستگاه‌ و صرف هزینه‌های زیاد، می‌تواند باعث ایجاد خطراتی هم برای شما شود.

به همین دلیل در این نوشتار رونیکس، قصد داریم به آموزش لحیم کاری و ابزارهای مورد نیاز برای کار با آن بپردازیم و در آخر نحوه صحیح انجام آن را آموزش دهیم.

رونیکس را بخوانید.

وسایل مورد نیاز برای لحیم‌کاری

اگر می‌خواهید فعالیتی که انجام می‌دهید کیفیت بالایی داشته باشد؛ باید ابزاری حرفه‌ای انتخاب کنید. نوع ابزار با نتیجه کار رابطه مستقیمی دارند. لحیم کاری نیز از این قاعده مستثنی نیست. ابزار لحیم کاری متنوع است، پس بهتر است سراغ برندی بروید که تولیدات باکیفیتی دارد.

بیشتر بخوانید:ابزار شیشه بری چیست؟

هویه

در آموزش لحیم کاری با هویه اولین و مهمترین ابزار لحیم کاری هویه است. ابزاری که برای داغ و ذوب کردن سیم لحیم مورد استفاده قرار می‌گیرد. هویه هم به سرعت داغ می‌شود و هم دمای خود را از دست می‌دهد.

هویه عموما به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• هویه ولتاژ پایین: ولتاژ این نوع هویه بین 15 تا 40 آمپر است. از هویه ولتاژ پایین برای لحیم کاری نقاط کوچک روی بردهای مدار چاپی استفاده می‌کنند. این هویه برای انجام کارهای ظریف است.
• هویه‌های ولتاژ بالا: ولتاز این ابزار بین 60 تا 140 آمپر است. سر این هویه‌ها پهن‌تر از هویه‌های ولتاز پایین است و برای کارهای بزرگ‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در هنگام کار با این هویه‌ها باید دقت بیشتری به خرج دهید.

نوک هویه

نوک هویه تاثر مستقیمی روی کارکرد آن دارد. نوک این وسیله در دو نوع مخروطی و اسکنه‌ای تولید می‌شود.طریقه لحیم کاری با هویه با انواع آن به این صورت است که از نوک مخروطی برای قطعات کوچک و ظریف و از نوک اسکنه‌ای برای کارهای سنگین‌تر استفاده می‌شود.

سیم لحیم

لحیم کاری بدون سیم لحیم امکان‌پذیر نیست. معمولا این سیم‌ها از آلیاژ قلع  سرب تولید می‌شوند. البته حتما می‌دانید که سرب برای سلامتی انسان مضر است. به همین خاطر در بسیاری از کشورها سیم لحیم بدون سرب تولید می‌شود.

در برخی سیم‌های لحیم هم از نقره استفاده می‌کنند. نقره اتصال را محکم‌تر می‌کند و دمای ذوب را افزایش می‌دهد. البته بهتر است از سیم‌های حاووی نقره در کارهای ظریف استفاده نکنید.

 سیم‌های لحیم عموما ضخامتی بین 0.25 اینچی دارند.

بیشتر بخوانید:بهترین کمپرسورهای باد بازار ابزار ایران؛ شما انتخاب کنید!

روغن لحیم

اگر می‌خواهید نتیجه لحیم کاری خوب باشد، باید سطح قطعه را تمیز کنید. این تمیزکاری شامل هر نوع چربی و اکسید می‌شود.

اگر بعد از لحیم کاری لایه اکسید روی قطعه بماند، تماس الکتریکی بین قطعات دچار اشکال می‌شود. برای پاک کردن سطح قطعه کار از اکسید، روغن لحیم استفاده می‌کنند. برخی از سیم‌های موجود در بازار، دارای روغن لحیم هستند.

پایه هویه

پایه هویه یا هولدر ایمنی کارتان را در فواصل لحیم‌کاری تضمین می‌کند. معمولا داخل هولدر یک اسفنج برنجی قرار دارد تا نوک هویه تمیز شود.

فن لحیم‌کاری

در اثر سوزاندن سیم لحیم و همچنین روغن لحیم کاری، دودی در هوا پخش می‌شود. این دود برای سلامت کاربر مضر است. به همین خاطر بهتر است هنگام لحیم کاری از فن استفاده کنید.

عینک ایمنی

اگر در ابتدای کار هستید و هنوز حرفه‌ای نشدید، بهتر است از عینک ایمنی استفاده کنید! هنگام لحیم کاری ممکن است یک قطعه کوچک به سمت چشم شما پرتاب شود. همین قطعه کوچک می‌تواند آسیب‌های خطرناکی به چشم شما وارد کند.

عینک ایمنی RH-9025 رونیکس با ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود خیال شما را از این بابت راحت می‌کند.

علاوه بر ابزار گفته شده در بالا، برای کار با سیم و قطعات الکترونیکی به وسایل دیگری نیز نیاز دارید.

سیم چین RH-1266 رونیکس یا انبر دم باریک  RH-1366 رونیکس در بریدن سیم لحیم به شما کمک می‌کند.

کارهای لازم پیش از لحیم کاری

حالا که با وسایل لحیم‌کاری آشنا شدید، به سراغ آموزش لحیم کاری حرفه ای و نحوه انجام صحیح این کار می‌رویم. پیش از شروع لحیم‌‌کاری حتما کارهای زیر را انجام دهید:

1. اتصال هویه به برق
2. باید بدانید که هویه به سرعت داغ می‌شود. پس به هیچ عنوان نوک هویه را با دست لمس نکنید.
3. هویه‌های نو احتیاج به قلع کاری دارند. یعنی قبل از انجام عملیات لحیم کاری باید یک تکه سیم لحیم به نوک هویه بچسبانید.
4. بهتر است قبل از شروع کار نوک هویه را با اسفنج پاک کنید. تمیز کردن نوک هیه به دقت کار شما اضافه می‌کند.
5. اگر می‌خواهید روی سیم لحیم کنترل بیشتری داشته باشید؛ بهتر است یک طرف سیم را ببرید و طرف دیگر را رول کنید. این گونه کنترل سیم راحت‌تر خواهد شد
6. برای اینکه روی سطح میز کار سوختگی ایجاد نشود، بهتر است قطعه کار را با یک گیره مهار کنید. یا ااینکه یک چوب روی میز قرار دهید.
7. حالا که هویه به دمای مورد نظر رسیده و داغ شده، می‌توانیم لحیم‌کاری را آغاز کنیم.

لحیم‌کاری سیم

1. برای لحیم کاری سیم لازم نیست دما را خیلی بالا ببرید. دمای بالا باعث آب شدن رویکش سیم می‌شود.
2. بعد از آماده کردن هویه باید سیم‌ها را به هم بپیچانید.
3. باید نوک داغ هویه را روی سیم‌ها قرار دهید. حرارت هویه بعد از 2 تا 10 ثانیه سیم را داغ می‌کند و در نتیجه لحیم آب می‌شود. باید این کار را تا آن جایی ادامه دهید که سیم کامل پوشیده شود. البته نباید ضخامت لحیم بیش از اندازه شود..
4. وقتی لحیم روی محل اتصال آب شد، ابتدا لحیم و بعد هویه را از محل اتصال بردارید و داخل هولدر بگذارید. سیم لحیم را یک تا دو ثانیه قبل از هویه از روی اتصال برمی‌داریم تا نوک سیم لحیم داخل اتصال گیر نکند.

سیم لحیم را مستقیما به نوک هویه نزنید، چرا که باعث ایجاد اتصال لحیمی سرد می‌شود. این نوع اتصال زمانی ایجاد می‌شود که لحیم به جای آب شدن، داخل اتصال یا قطعاتی که اتصال را قوی می‌کند، دور اتصال آب می‌شود.

لحیم‌کاری روی برد

برای لحیم کاری روی برد باید دقت بیشتری به خرج دهید. معمولا از این روش برای لحیم کاری LED و مقاومت و خازن استفاده می‌شود.

1. باید در آغاز پایه‌ها را از سوراخ‌های برد رد کنید.
2. اگر می‌خواهید روی برد لحیم کاری کنید، بهتر است از هویه‌هایی با قابلیت تنظیم دما استفاده کنید. هویه‌های تفنگی معمولا دمای بالایی دارند و به برد آسیب می‌رسانند.
3. برای عملیات لحیم کاری روی برد از هویه با نوک مخروطی استفاده کنید.
4. دمای هویه را روی ۶۷۵ درجه فارنهایت یا ۳۵۷ سانتی‌گراد تنظیم کنید و صبر کنید تا نوک هویه داغ شود. سپس برد چاپی را در گیره قرار دهید.
5. نوک هویه را به شکاف بین پایه و پد فلزی روی برد چاپی بزنید. چند ثانیه صبر کنید و نوک هویه را در نقطه اتصال فرو کنید و مقدار کمی هویه روی اتصال آب کنید.
6. بعد از فرو رفتن کمی لحیم در نقطه اتصال می‌توانید هویه را جدا کنید.
7. در مرحله اخر هم برد را بچرخوانید و پایه‌ها را با قیچی کوتاه کنید.

در هنگام کار با قطعات کوچک‌تر میزان استفاده از لحیم اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. لحیم صحیح یک برآمدگی کوچک درست در قسمت پایین پایه ایجاد می‌کند. اگر لحیم‌کاری زیاد انجام شود، لحیم از محدوده پد فلزی بیرون می‌زند و امکان کوتاه شدن اتصالات وجود دارد. اگر مقدار لحیم کم باشد، اتصال بین قطعه و برد آنقدر که باید قوی نخواهد بود و خوب کار نمی‌کند.همچنین به نقل از سایت قطعه الکترونیک:

“قطعات از نظر تکنولوژی به دو دسته SMD و DIP تقسیم می‌شوند. این قطعات در نوع لحیم کاری بر روی برد با هم تفاوت‌هایی دارند. برای لحیم کاری قطعات DIP نیاز است تا حتما برد سوراخ شده و در پشت برد لحیم شوند. اما در مقابل قطعات SMD بر روی برد لحیم کاری می‌شوند. این قطعات بسیار کوچک هستند و فضای کمی بر روی برد را اشغال می‌کنند. یکی از مزیت‌های این قطعات این است که به دلیل توان مصرفی پایینی که دارند، در مصرف باتری (در صورت وجود در برد) صرفه جویی کرده و باعث افزایش طول عمر آن می‌شوند. پس از تفاوت‌های مهم بین قطعات SMD و DIP می‌توان به نوع لحیم کاریشان اشاره کرد. برای لحیم کاری قطعات SMD بر خلاف قطعات DIP، نیازی به سوراخ کردن سطح برد مدار چاپی یا همان PCB نخواهد بود.”

بیشتر بخوانید:مکانیزم چکشی دریل چیست؟

بیشتر بخوانید:
«تعمیرات ادوات الکترونیکی چه ابزارهایی می‌خواهد؟»

سخن آخر

هدف ما در رونیکس همواره فرهنگ سازی استفاده از ابزار است. ابزار برای این ساخته شده‌اند تا زندگی را برای ما آسان و دلپذیرتر کنند. به همین دلیل در این نوشتار رونیکس به لحیم کاری با هویه و نحوه صحیح انجام آن پرداختیم. آیا تا به حال تجربه انجام لحیم‌کاری را داشته‌اید؟ نظرات و سوالات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول:

اتصال سوخته به چه معنایی است و برای رفع این مشکل باید چه کاری کرد؟
در این حالت به دلیل دمای زیاد، قلع به خوبی در محل مورد نظر پخش نمی‌شود و در نتیجه اتصال به سختی انجام می‌گیرد. برای حل این مشکل، باید محل اتصال را با استفاده از یک چاقوی تیز، مسواک و یا مقدار کمی الکل پاک کنید.

اگر اتصال آسیب دید، برای رفع آن باید چه کاری انجام داد؟
ممکن است قطعه بعد از لحیم کاری یا هنگامی که قلع در جای خود محکم شده و در حال سرد شدن است، بر روی برد حرکت کند. برای رفع مشکل می‌توانید اتصال را مجددا توسط هویه گرم کنید و اجازه دهید که بدون هیچ حرکت و مشکلی خنک شود. برای جلوگیری از این مشکل به کمک گیر‌ه‌ها و تجهیزات دیگر، قطعات و برد را در جای خود ثابت نگه دارید.

لحیم سرد به چه معناست و چه کاری برای رفع آن باید انجام داد؟
این حالت یکی از متداول‌ترین اشکالات لحیم‌کاری است و زمانی پیش می‌آید که قلع به خوبی ذوب نشده باشد.
برای رفع این مشکل به راحتی می‌توانید ناحیه اتصال را توسط هویه گرم کنید و اجازه دهید تا قلع به درستی شکل بگیرد. برای جلوگیری از لحیم سرد، از هویه با توان مناسب استفاده کنید و قبل از وارد کردن سیم لحیم ناحیه اتصال را گرم کنید.

بیشتر بخوانید: کاربرد لامپ LED دریل شارژی