انواع موتور برق: مقایسه مدل‌های بنزینی، خانگی و بی‌صدا

موتور برق، دستگاهی است که برای تولید موقت انرژی الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سازوکار انواع موتور برق‌ها تقریباً مشابه است. در تمام این دستگاه‌ها با مصرف یک سوخت فسیلی، ژنراتور به حرکت می‌آید. سپس انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی تبدیل می‌شود. در این راهنمای جامع، نحوه خرید و نگهداری انواع موتور برق را بررسی می‌کنیم.
رونیکس را بخوانید.

انواع موتور برق‌ها چگونه کار می‌کنند و چه ویژگی‌هایی دارند؟

از موتور برق‌ها یا ژنراتورهای قابل‌حمل به‌عنوان یک منبع انرژی الکتریکی موقتی یاد می‌شود. این دستگاه‌ها کاربردهای متعددی دارند. برای مثال، در هنگام قطعی‌ برق طولانی‌مدت، می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. همچنین موتور برق‌ها برای تامین برق خانه‌باغ‌ها، کمپینگ‌ها، فعالیت‌های فضای باز، تاسیسات موقت و… نیز مفید هستند.
برای اینکه دقیقاً متوجه شوید موتور برق‌ها چگونه کار می‌کنند و چرا در انواع مختلفی دسته‌بندی می‌شوند، لازم است به اجزای داخلی آن یک نگاه کلی بیندازیم. شاید از بیرون ژنراتورهای قابل‌حمل ساختار پیچیده‌ای داشته باشند؛ اما اجزای اصلی آن‌ها تقریباً ثابت است و شامل این موارد می‌شود.

موتور احتراق داخلی
دینام یا سر ژنراتور
مخزن سوخت
پنل کنترلی دستگاه
سیستم ایمنی دستگاه

سازوکار کلی موتور برق‌ها را نیز می‌توان در 4 مرحله زیر تعریف کرد:

ابتدا سوخت مصرفی را باید وارد مخزن دستگاه کنید. انواع ژنراتورها براساس همین نوع سوخت مصرفی‌ دسته‌بندی می‌شوند. بنزین و گازوئیل متداول‌ترین سوخت مصرفی این دستگاه‌ها هستند؛ اما ممکن است از گاز هم استفاده شود.
پس از تامین سوخت مصرفی کافی است دستگاه را راه‌اندازی کنید. با این کار سوخت وارد موتور احتراق داخلی شده و با سوختن، موتور دستگاه را راه می‌اندازد.
انرژی مکانیکی موتور به دینام یا همان سر ژنراتور منتقل می‌شود. ژنراتور هم این انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کند.
در آخرین مرحله، این برق تولیدی توسط یک رگولاتور به جریان برق 220 ولت تبدیل می‌شود و به پریزهای برق روی بدنۀ ژنراتور می‌رسد. سپس با خیال راحت می‌توانید از این برق تولیدی استفاده کنید.

در ادامه با جزئیات بیشتری دربارۀ موتور برق‌ صحبت می‌کنیم.

معرفی انواع موتور برق‌ها و ویژگی‌های آن‌ها براساس نوع سوخت

سوخت موتور برق‌ها برای کاربران اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل یکی از دسته‌بندی‌های متداول برای آن‌ها براساس نوع سوختشان است. در ادامه با موتور برق‌ها و انواع‌ آن‌ها‌ آشنا خواهیم شد.:

1.موتور برق بنزینی

بنزین متداول‌ترین سوخت برای موتور برق‌ محسوب می‌شود. بنزین بدون سرب آلودگی نسبتاً کمتری دارد و برای خریداران در دسترس‌تر است. از دیگر ویژگی‌های موتور برق‌های بنزینی می‌توان به وزن کم، راه‌اندازی آسان و کاربردهای گوناگون آن اشاره کرد. در مواقع قطعی برق می‌توانید از یک موتور برق بنزینی استفاده کنید.
در مقالۀ «راهنمای خرید موتور برق بنزینی» به طور مفصل دربارۀ این مدل و کاربردهای آن توضیح داده‌ایم.

2.موتور برق دیزلی (گازوئیلی)

دسته دوم موتورهای برق، ژنراتورهای دیزلی هستند. در این دسته، از گازوئیل به‌عنوان سوخت مصرفی استفاده می‌شود. موتور برق‌های دیزلی بیشتر در محیط‌های صنعتی کاربرد دارند. قیمت کمتر گازوئیل، بازده بالاتر و طول عمر بیشتر، سه مزیت اصلی موتورهای برقی دیزلی هستند.
در حقیقت ژنراتورهای دیزلی با مصرف سوخت کمتر انرژی الکتریکی بیشتری تولید می‌کنند؛ اما وزن بیشتری نسبت به ژنراتورهای بنزینی دارند. به همین خاطر برای مصارف خانگی یا استفاده‌های پرتابل نمی‌توان سراغ موتور برق‌های گازوئیلی رفت؛ ولی این مدل‌ها برای مصارف صنعتی و کارگاهی گزینه‌های مناسبی هستند. در مقاله «مقایسه موتور برق دیزلی با بنزینی» با جزئیات بیشتری دربارۀ تفاوت‌های این دو دسته‌بندی صحبت کرده‌ایم.

3.موتور برق گازی

موتور برق‌های گازی از نظر عملکردی شبیه انواع موتور برق‌های بنزینی و گازوئیلی هستند؛ با این تفاوت که سوخت اصلی آن‌ها گاز طبیعی یا مایع است. این مدل‌ها بیشتر در مصارف خانگی یا تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند. مزیت موتور برق‌های گازی هزینه سوخت کمتر و آلودگی پایین آن‌ها است.
البته در نظر داشته باشید که سوخت گاز در هر مکانی قابل‌ دسترس نیست. به همین دلیل هم مثلاً در کمپینگ‌ها، فضای باز و فروشگاه‌ها نمی‌توانید از این مدل‌ها استفاده کنید.

4.موتور برق بی‌صدا (اینورتر یا کم‌صدا)

موتور برق‌ها به‌عنوان یک دستگاه پر سروصدا شناخته می‌شود. به همین دلیل، زیاد نمی‌توان از آن‌ها در ساختمآن‌های مسکونی، فضاهای شهری و حتی سفرهای طبیعت‌گردی استفاده کرد. اگر با این سروصداها مشکل دارید، باید به سراغ انواع موتور برق بی‌ صدا بروید.

اینفوگرافی ویژگی های کلیدی موتور برق سایلنت رونیکس

در طراحی موتور برق‌های سایلنت، از یک موتور کوچک‌تر استفاده می‌شود. همچنین بدنۀ دستگاه هم اغلب با پلیمرهای ضد صدا تولید می‌شوند. به این شکل مشکل سروصدای زیاد موتور برق‌ها حل می‌شود. البته موتور برق‌های اینورتر همیشه گران‌تر از مدل‌های دیگر هستند. به همین دلیل هم کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

موتور برق مسافرتی کوچک بی صدا: ۷ مدل پرفروش

5.موتور برق دوگانه‌سوز (بنزینی – گازی)

در بین انواع موتورهای برق، مدل‌های دوگانه‌سوز انتخاب‌ کاربردی‌تری هستند. در این مدل‌ها می‌توانید از دو سوخت گاز و بنزین به شکل ترکیبی استفاده کنید. امکان انتخاب نوع سوخت باعث کاهش هزینه‌های تامین سوخت و کاربردهای بیشتر این مدل‌ها می‌شود. در مکآن‌هایی که دسترسی به گاز امکان‌پذیر است، می‌توانید از سوخت گاز استفاده کنید تا هزینه‌های تولیدتان هم پایین‌تر بیاید؛ اما اگر امکان دسترسی به گاز هم وجود نداشت، می‌توانید بنزین را جایگزین کنید تا کارتان لنگ نماند.

6.موتور برق خورشیدی

ژنراتور خورشیدی یکی دیگر از موتور برق‌های موجود در بازار است. در این مدل‌ها دیگر خبری از موتور احتراق داخلی نیست و از پنل‌های خورشیدی برای جذب انرژی خورشیدی و تبدیل آن به انرژی الکتریکی استفاده می‌شود. این ویژگی باعث شده تا ژنراتورهای خورشیدی مشکل آلودگی هوا را نداشته باشند.
ژنراتورهای خورشیدی برای مکان‌هایی که نور مستقیم آفتاب دارند، انتخاب خوبی هستند. البته هزینه اولیه خرید این موتور برق‌ها نسبت به مدل‌های دیگر بالاتر است؛ اما کاهش هزینه‌های نگهداری و مصرف سوخت صفر باعث شده تا گزینه‌های خوبی برای خانه‌باغ‌ها، ویلاهای دورافتاده، سفرهای طبیعت‌گردی و موارد مشابه باشند.

دسته‌بندی موتور برق‌ها براساس کاربرد

انواع مختلف موتور برق‌ها را می‌توان براساس کاربرد هم دسته‌بندی کرد. براین‌اساس، موتور برق‌ها در دسته‌های زیر قرار می‌گیرند:

1.موتور برق خانگی

در مواقعی که با مشکل قطعی برق روبرو هستید، وجود یک موتور برق در خانه ضروری است. انواع متعددی از ژنراتورها با عنوان موتور برق خانگی تولید شده و فروخته می‌شوند؛ اما قبل از اینکه سراغ خرید انواع موتور برق خانگی بروید، لازم است چند فاکتور مهم را در نظر بگیرید:

ظرفیت و توان خروجی: از موتور برق‌های خانگی به‌عنوان یک منبع تامین انرژی موقتی استفاده می‌شود. قبل از خرید این دستگاه‌ها باید مشخص کنید که هنگام قطعی برق می‌خواهید حتماً از چه دستگاه‌هایی استفاده کنید؟ در شرایط اضطراری معمولاً تامین برق یخچال و فریزرها، سیستم روشنایی خانه و وسایل سرمایش و گرمایشی در اولویت هستند. با جمع‌کردن توان مصرفی این دستگاه‌ها می‌توانید مشخص کنید که حداقل ظرفیت و توان خروجی موتور برق شما باید چند وات باشد.
مصرف سوخت: در خرید موتور برق‌های خانگی سراغ مدل‌هایی با مصرف سوخت کمتر بروید.
قابلیت جابه‌جایی: اغلب موتور برق‌های خانگی وزن کمتری نسبت به مدل‌های دیگر دارند. توجه کنید که قابلیت حمل این دستگاه‌ها اهمیت زیادی دارد. به همین خاطر هنگام خرید باید به وزن موتور برق و امکان جابه‌جایی راحت آن هم توجه کنید.
سروصدای تولیدی: از نظر سروصدا، انتخاب موتور برق اینورتر گزینه‌ بهتری است. خصوصاً اگر در ساختمآن‌های آپارتمانی زندگی می‌کنید.

در مقالۀ «معرفی بهترین موتور برقی خانگی» می‌توانید با جزئیات بیشتر این دستگاه‌ها و انواع مدل‌های آن‌ها آشنا شوید.

2.موتور برق صنعتی

برای مصارف صنعتی معمولاً از موتور برق‌های دیزلی یا دوگانه‌سوز استفاده می‌شود. این مدل‌ها مصرف سوخت کمتری دارند و از نظر هزینۀ تامین سوخت هم مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند. نکته دیگر اینکه موتور برق‌های صنعتی در دو زیردستۀ تک ‌فاز و سه ‌فاز قرار می‌گیرند. از موتور برق‌های تک ‌فاز در کارگاه‌های کوچک‌تر و کاربردهای محدودتر استفاده می‌شود. موتور برق‌های سه‌ فاز برای مصارف صنعتی سنگین تولید می‌شوند و قدرت و کارایی بیشتری دارند.

در خرید موتور برق‌های صنعتی باید حواستان به قیمت خرید، ظرفیت و توان خروجی، هزینه تامین سوخت و نحوه نگهداری و هزینه‌های آن باشد.

نکته دیگر اینکه اگر دنبال یک موتور کم‌صدا برای مصارف صنعتی هستید، بهتر است سراغ مدل‌های دیزلی بروید. این موتورها سروصدای کمتری تولید می‌کنند.

3.موتور برق کشاورزی

استفاده از موتورهای برق در مصارف کشاورزی و دامداری نیز معمول است. مخصوصاً که دسترسی به برق شهری در این مکآن‌ها امکان‌پذیر هم نیست. معمولاً موتور برق‌های کشاورزی از نوع دیزلی هستند. البته اگر امکان دسترسی به گاز را داشته باشید، می‌توانید از موتور برق‌های گازی یا دوگانه‌سوز هم استفاده کنید.
در خرید موتور برق‌های کشاورزی باید ظرفیت توان خروجی، تولید صدای کم، میزان تولید آلایندگی‌های هوایی و مصرف سوخت را ملاک قرار دهید.

مقایسه انواع موتور برق بنزینی و دیگر مدل‌ها

استفاده از موتور برق‌های بنزینی متداول‌تر است. به همین دلیل اغلب این ژنراتورها با مدل‌های دیگر مقایسه می‌شوند. مهم‌ترین مزیت موتور برق‌های بنزینی، دسترسی سریع‌تر و راحت‌تر به سوخت است. اگر یک کارت سوخت داشته باشید، می‌توانید به‌راحتی مشکل تامین سوخت موتور برق را حل کنید. درحالی‌که مثلاً برای خرید گازوئیل با مشکلات متعددی روبرو خواهید بود. همچنین دسترسی به گاز هم در خیلی از مکآن‌های صنعتی، باغ‌های کشاورزی و… نیز محدود است.
در جدول زیر، ژنراتورهای بنزینی را با جزئیات بیشتری با انواع مدل‌های دیگر مقایسه کرده‌ایم:

مناسب برای	میزان سروصدای تولیدی	میزان آلودگی هوا	میزان توان خروجی	هزینه سوخت	قیمت خرید	نوع موتور برق
مصارف خانگی در مواقع اضطراری؛ استفاده در محیط‌های کارگاهی	زیاد	متوسط	دارای توان‌های مختلف	نسبتاً بالا	متوسط	موتور برق بنزینی
مصارف صنعتی و کشاورزی؛ استفاده در طولانی‌مدت	کمتر از مدل‌های بنزینی	زیاد	بالا	پایین‌تر از ژنراتورهای بنزینی	بالا	موتور برق گازوئیلی
مصارف تجاری و خانگی؛ مکآن‌های عمومی	کم	کم	متوسط	پایین	متوسط و گران‌قیمت	موتور برق گازی
مصارف خانگی؛ ویلاها؛ کمپینگ	بسیار کم (بی‌صدا)	کم	کم تا متوسط	دارای مدل‌های متنوع	بالاتر از دیگر مدل‌ها	موتور برق اینورتر
مکان‌های دورافتاده؛ مصارف خانگی؛ کاهش هزینه‌های سوخت	متوسط	متوسط	دارای توان‌های متنوع	کمتر از مدل‌های بنزینی	بالا	موتور برق دوگانه‌سوز
مصارف خانگی؛ مکان‌های دورافتاده	بی‌صدا	صفر	کم تا متوسط	صفر	بالا	موتور برق خورشیدی

چگونه موتور برق مناسب نیاز خود را انتخاب کنیم؟

با توجه به تنوع موجود در بازار، لازم است کاربرد مورد نظرتان را مشخص کنید تا بتوانید بهترین انتخاب را داشته باشید. برای خرید موتور برق باید چند فاکتور اصلی را در نظر بگیرید:

نوع سوخت مصرفی: بنزین متداول‌ترین سوخت برای موتورهای برقی است؛ چون دسترسی به آن راحت‌تر از دیگر سوخت‌ها است؛ اما در محیط‌های صنعتی و تجاری استفاده از موتور سوخت‌های دیزلی، گازسوز و دوگانه‌سوز انتخاب‌های بهتری محسوب می‌شوند.
سروصدای تولیدی: موتور برق‌ها صدای زیادی تولید می‌کنند. اگر با صدا مشکل دارید، بهتر است سراغ مدل‌های اینورتر بروید. موتور برق‌های خورشیدی هم صدا ندارند؛ اما در همه مکآن‌ها قابل استفاده نیستند. همچنین قیمت
توان خروجی: هنگام خرید موتور برق باید توان حدودی مورد نیازتان را محاسبه کنید. سپس براساس آن دست به خرید بزنید.
مکان مورد استفاده: مکانی را که قرار است از موتور برق استفاده کنید، ملاک انتخاب قرار دهید. اگر به گاز دسترسی دارید، می‌توانید از موتور برق‌های دوگانه‌سوز بهره ببرید؛ یا در محیط‌های صنعتی و کشاورزی استفاده از موتور برق‌های دیزلی متداول‌تر است.
تجهیزات و امکانات جانبی: قابلیت‌هایی مثل امکان جابه‌جایی راحت، حجم باک موتور برق، تجهیزات ایمنی موتور برق، نوع استارتر و… از جمله فاکتورهایی هستند که می‌توانند روی انتخاب نهایی شما تاثیر بگذارند.
قیمت خرید: قیمت موتور برق‌های بنزینی معمولاً پایین‌تر از مدل‌های دیگر است. به همین دلیل هم اغلب خریداران سراغ موتورهای برقی بنزینی می‌روند. البته برای محیط‌های صنعتی توان خروجی و هزینه‌های ثانوی مثل هزینه‌های خرید سوخت و نگهداری موتور برق اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند. در این صورت موتورهای دیزلی و دوگانه‌سوز انتخاب‌های بهتری هستند.

نکات ایمنی هنگام استفاده از موتور برق

استفاده ایمن از موتور برق، سلامتی کاربران و طول عمر دستگاه را به دنبال دارد. در استفاده از موتور برق‌ باید نکات ایمنی زیر را در نظر داشته باشید:

از موتور برق‌ها در محیط‌های بسته استفاده نکنید؛ چون سوختن بنزین، گازوئیل و گاز باعث آلوده‌شدن هوای اطراف می‌شوند و حتی گازهای سمی تولید می‌کنند.
اگر از موتور برق در محیط باز استفاده می‌کنید، برای آن یک سایه‌بان در نظر بگیرید.
موتور برق را در سطحی مرتفع، خشک و هموار قرار دهید. مطمئن شوید رطوبت یا آب به موتور برق نرسد.
از موتور برق در آب‌وهوای بارانی استفاده نکنید؛ اگر باران یا رطوبت به سطح ژنراتور رسید، سریعاً استفاده از آن را متوقف کنید.
ژنراتورها خیلی زود داغ می‌کنند. مطمئن شوید فن‌های دستگاه به‌خوبی کار می‌کنند. همچنین وضعیت خنک‌سازی آن را پیوسته کنترل کنید.
وضعیت سوخت مصرفی موتور برق‌ها را زیر نظر داشته باشید.
موتور و اجزای دستگاه را در دوره‌های زمانی مشخص روغن‌کاری کنید.
به‌صورت دوره‌ای تمیزکاری اجزای ژنراتور را انجام دهید.
درصورتی‌که موتور برقتان بیش از اندازه دود می‌کند یا سروصدای زیادی دارد، استفاده از آن را متوقف کرده و با یک تعمیرکار تماس بگیرید.

سخن آخر

موتور برق دستگاهی است که می‌توان برای تامین انرژی الکتریکی از آن استفاده کرد. ژنراتورها را معمولاً براساس نوع سوخت دسته‌بندی می‌کنند. در این مقاله درباره‌ آن‌ها صحبت کردیم. اگر سوالی درباره نکات گفته شده دارید، در کامنت‌ها پاسخگوی شما هستیم.

سوالات متداول

آیا می‌توان از موتور برق برای روشن کردن تمام لوازم خانگی استفاده کرد؟
بله. البته هنگام خرید موتور برق خانگی باید مدلی را انتخاب کنید که ظرفیت خروجی آن بیشتر از توان مصرفی لوازم خانگی شما باشد. اگر می‌خواهید از ژنراتور برای مواقعی که برق قطع است استفاده کنید، می‌توانید لیستی از وسایل برقی ضروری خانه بسازید و توان مصرفی آن‌ها را جمع بزنید. سپس بر مبنای این عدد سراغ خرید موتور برق بروید.
آیا موتور برقی‌های خانگی می‌توانند به‌صورت دائم کار کنند؟
موتور برقی‌های خانگی بیشتر یک وسیلۀ موقتی برای تامین برق محسوب می‌شوند. اگر بخواهید به‌صورت دائم از این وسیله استفاده کنید، هزینۀ مصرف سوخت و نگه‌داری آن افزایش می‌یابد. نکته دیگر اینکه برای استفاده دائمی باید مدل‌هایی را خریده باشید که توان خروجی بالایی داشته باشند.
آیا می‌توانم موتور برق را خودم نصب کنم؟
بله. نصب و راه‌اندازی موتورهای برق چیز پیچیده‌ای نیست. البته اگر موتور برقتان دارای گارانتی است، برای راه‌اندازی اولیه با تکنسین‌های شرکت تولیدکننده تماس بگیرید. به این شکل مشکلی در آینده برایتان پیش نمی‌آید.
چه نوع موتوری برای استفاده در کمپینگ مناسب است؟
موتور برقی‌های بنزینی و اینورتر انتخاب‌های مطمئن‌تری برای کمپینگ و طبیعت‌گردی محسوب می‌شوند. هنگام خرید این دستگاه‌ها باید فاکتورهایی مثل امکان جابه‌جایی آسان، مصرف سوخت پایین و سروصدای کم را ملاک قرار دهید.
آیا موتور برق‌های خانگی قابلیت تامین برق برای پمپ‌های آب را دارند؟
بله. برخی از مدل‌های موجود توان کافی تامین برق برای پمپ‌های آب را نیز دارند. البته برای اطمینان باید توان مورد نیاز پمپ را با توان خروجی دستگاه مقایسه کنید.