کلکتور چیست؟ | با روش نصب و مزایای استفاده از کلکتور آشنا شوید

یکی از مراحل ساختمان‌سازی لوله‌کشی است که اگر ساختمان از چندین واحد (آپارتمان) تشکیل شده باشد، به کلکتور نیاز پیدا می‌کنید. از سوی دیگر در بسیاری از صنایع از جمله صنایع شیمیایی برای عبور آب و سایر سیالات از کلکتور استفاده می‌شود. اما کلکتور چیست و چه کاربردی دارد؟

این وسیله به شکل یک لوله طراحی می‌شود و در زیر آن تعدادی خروجی برای نصب چندین لوله به چشم می‌خورد. سپس روی هر یک از این لوله‌ها یک شیر نصب می‌شود تا کنترل آن برای قسمت‌های مختلف ساختمان ساده‌تر شود. در ادامه رونیکس می‌خواهد شما را به طور کامل با کلکتور، مزایا و نحوه نصب آن آشنا کند.

رونیکس را بخوانید!

کلکتور چیست؟

کلکتور (manifold) در واقع یک لوله یا میله است که در زیر آن چند خروجی قرار دارد تا بتوانید شیرهای مخصوص را به آن‌ها متصل کنید. این لوله امکان توزیع و ارسال آب به چندین مسیر (آپارتمان) را فراهم می‌کند. به‌طوری‌که بتوانید به طور همگن و یکنواخت آب را در همه واحدهای ساختمان توزیع کنید. به همین دلیل از این وسیله برای ساختمان‌های چندطبقه، با تعداد زیادی واحد استفاده می‌شود.

هر لوله‌ای که به خروجی کلکتور متصل می‌شود، دارای شیر مخصوص به خود است تا در مواقع لازم بتوانید آن را ببندید. با این حساب ساکنین ساختمان می‌توانند مدیریت شیرهای مربوط به هر منطقه آب را متناسب با اندازه و نیازهای خود مدیریت کنند. برای مثال زمانی که بخشی از ساختمان نیاز به تعمیرات داشته باشد، آب همان قسمت از طریق شیری که روی کلکتور نصب است، بسته می‌شود تا تعمیرات صورت بگیرد. پس آب تمام ساختمان قطع نمی‌شود و ساکنین کل ساختمان با مشکل قطعی آب (به‌خاطر مشکل در یک قسمت) مواجه نمی‌شوند.

اما کاربرد کلکتور در کجاست؟ وجود کلکتور در ساختمان‌های بزرگ باعث ورود آب با فشار یکنواخت به داخل هر یک از واحدها نیز می‌شود. به‌طوری‌که هر آپارتمان برحسب نیاز خود بتواند از آب استفاده کند. در ادامه این نوشتار سعی کرده‌ایم تا به معرفی کلکتور و مزایا و معایب آن بپردازیم.

مزیت‌های نصب کلکتور

این ابزار در داخل یک باکس (جعبه) قرار می‌گیرد که در اصطلاح به آن جعبه کلکتور نیز گفته می‌شود. طبق گفته تکنسین‌های تأسیسات ساختمان، نباید این لوله در محیط‌های مرطوب و تاریک نصب شود. ممکن است به‌مرورزمان نم و رطوبت باعث پوسیدگی در این لوله شود و مشکلات دیگری را ایجاد کند. از سوی دیگر اگر در معرض دید نباشد، هیچ اطلاعی از بروز مشکل در آن ندارید.

کلکتور در طبقه همکف یا اول نصب می‌شود که نباید به اتصالات برق و گاز نزدیک باشد در ادامه به نحوه نصب کلکتور و نکات ایمنی آن می‌پردازیم.

به‌طورکلی مزیت‌های نصب این لوله عبارت است از:

• کاهش هزینه‌های نصب و راه‌اندازی سیستم لوله‌کشی در ساختمان‌های بزرگ
• بدون نیاز به‌قرار دادن اتصالات در کف
• کاهش اتلاف گرمای آب در لوله‌های حامل آب گرم برای مسیرهای طولانی
• جلوگیری از پرت لوله
• ایجاد شیرهای مجزا برای هر یک از ساختمان‌ها یا بخش‌های یک ساختمان بزرگ
• دسترسی سریع و آسان به لوله‌ها در مواقع نیاز به تعمیر
• افزایش عمر لوله و اتصالات در سیستم لوله‌کشی ساختمان
• ورود آب با فشار یکسان برای تمامی قسمت‌های ساختمان (هر واحد)
• قابل‌اجرا برای همه ساختمان‌های بزرگ یا متوسط (و حتی کوچک)
• بدون نیاز به اتصالات اضافه
• بالابودن سرعت نصب کلکتور

با تمامی این مزیت‌ها باید این وسیله لوله‌ای شکل از آلیاژهای مرغوب تهیه شده باشد تا در برابر حرارت و سرما مقاومت داشته باشد. برنج، گالوانیزه و یا مس عمده‌ترین آلیاژهایی هستند که برای ساخت کلکتور استفاده می‌شوند. این فلزات در مقابل رطوبت مقاومت زیادی دارند که تا سال‌ها برای ساختمان قابل‌استفاده خواهند بود.

معایب سیستم لوله‌کشی با کلکتور

استفاده از کلکتور معایبی نیز دارد که بهتر است قبل از نصب با آن‌ها آشنا شوید:

• استفاده از لوله زیاد برای اتصال به خروجی‌های کلکتور
• قرارگرفتن در معرض آلودگی و نیاز به‌دقت بالا در زمان نصب برای جلوگیری از نفوذ آلاینده‌ها به داخل آب

اما درهرصورت باتوجه‌به مزیت‌هایی یک کلکتور می‌تواند در برای سیستم لوله‌کشی ساختمان به همراه داشته باشد، بسیاری از تکنیسین‌های لوله‌کشی و تأسیسات از معایب آن چشم‌پوشی می‌کنند. به‌طوری‌که در لوله‌کشی‌های جدید در چند سال اخیر از کلکتور استفاده می‌شود. در ساختمان‌های بزرگ و چندطبقه این وسیله بیشترین کاربرد را دارد.

آشنایی با کاربردهای کلکتور

درگذشته برای ورود آب گرم و سرد به داخل ساختمان از دو لوله موازی استفاده می‌شد. اما حالا در سیستم لوله‌کشی از جعبه کلکتور استفاده می‌شود. به‌طورکلی به دلیل مزیت‌هایی که در بالا ذکر کردیم، این وسیله چندین کاربرد دارد که عبارتند از:

• برطرف‌کردن مشکل انشعابات لوله‌کشی بدون پیچیدگی
• استفاده برای صنایع شیمیایی با سیستم لوله‌کشی بسیار پیچیده
• گرفتن رسوب آب و ذرات معلق در آب با کلکتور
• استفاده از کلکتور برای نیروگاه‌ها جهت انتقال آب‌خنک و سایر مایعات

بیشترین استفاده از کلکتور برای ساختمان‌‌های مسکونی است تا بتوان آب را از قسمت گرمایش خانه به سمت رادیاتورها رساند و سپس آب سرد برگشتی از رادیاتورها مجدداً به سمت پکیج برگردد.

به‌طورکلی این ابزار بین 5 تا 8 خروجی دارد که برحسب نیاز خود می‌توانید آن را تهیه کنید. همچنین از نظر قطر هم انواع مختلفی از این وسیله در بازار موجود است.

بنا به کاربرد کلکتور برای ساختمان‌های مسکونی، این وسیله از نظر نوع کاربرد به دو نوع (برای آب گرم و سرد) تقسیم‌بندی می‌شوند:

کلکتور آب گرم (رفت)

این کلکتورها برای تقسیم‌بندی لوله‌های آب گرم کاربرد دارند. در گرمایش خانه که باید چندین لوله برای اتاق‌های مختلف یک ساختمان در نظر گرفته شود، برای تقسیم یک لوله بزرگ به چندین لوله کوچک‌تر از کلکتور استفاده می‌شود. سپس هر یک از این لوله‌ها از گرمایش خانه به سمت رادیاتورها هدایت می‌شوند.

کلکتور آب سرد (برگشت)

برای برگشت آب سرد از رادیاتورها به گرمایش خانه دوباره به کلکتور نیاز است. کلکتور لوله‌های آب گرم در بالای جعبه کلکتور و کلکتور آب سرد (آب برگشتی از رادیاتورها) در پایین آن نصب می‌شود.

نحوه نصب کلکتور در سیستم لوله‌کشی

جعبه کلکتور دارای دوپایه در بالا و دوپایه در پایین است. سپس کلکتور در داخل آن قرار می‌گیرد و به‌وسیله این پایه‌ها محکم می‌شود.

برای نصب ابتدا باید محل مناسب برای قراردادن جعبه کلکتور روی دیوار مشخص شود. دقت داشته باشید که کلکتور نباید روی زمین قرار بگیرد و به همین دلیل باید 15 تا 20 سانتیمتر از سطح زمین فاصله داشته باشد. بعد از نصب جعبه، نوبت به کلکتور می‌رسد که باید در داخل جعبه قرار بگیرد.

چندین نکته مهم برای زمان نصب کلکتور وجود دارد که باید به آن دقت داشته باشید:

• از متصل‌کردن جعبه کلکتور در نزدیکی اتصالات برق و گاز خودداری کنید.
• جعبه باید تراز باشد و کلکتوری هم که در داخل آن قرار می‌گیرد تراز شده باشد. برای این کار می‌توانید از تراز بنایی رونیکس (دستی) استفاده کنید. همچنین تراز لیزری رونیکس هم در این مواقع کاربرد دارد. در سیستم لوله‌کشی ابتدا باید جعبه با کمک مصالح روی محل مورد نظر به طور دقیق و تراز نصب شود. بعد از خشک شدن مصالح، کلکتور در داخل آن قرار می‌گیرد.

سخن آخر

لوله‌کشی بدون نقص با کمترین هزینه و بیشترین راندمان مهم‌ترین هدف استفاده از کلکتور است. در این مطلب ضمن پاسخ‌دادن به سؤال کلکتور چیست، تلاش کردیم شما را با مزایا، معایب و کاربردهای این وسیله آشنا کنیم. کلکتور و جعبه کلکتور برای ایجاد انشعاب آب در ساختمان استفاده می‌شود و تا حدود زیادی کنترل و مدیریت آب در زمان نیاز به تعمیرات (یک قسمت از ساختمان) را آسان کرده است.

بیشتر بخوانید:
«وال پست چیست و چگونه اجرا می‌شود؟»
«انکربولت چیست؟ معرفی کامل + شرح کاربرد در صنایع مختلف» 

سوالات متداول

1- جعبه کلکتور چیست؟
یکی از جزئیات اساسی و حیاتی در سیستم لوله‌کشی کلکتور، جعبه کلکتور است که نقش بسیار مهمی در ساختار این سیستم دارد. جهت قرارگیری کلکتورها در مکان مناسب و برای جلوگیری از پیچیدگی در مدیریت و افزایش دسترسی، این اجزاء اصلی سیستم لوله‌کشی در داخل جعبه کلکتور قرار می‌گیرند.
2- معایب سیستم لوله کشی کلکتور چیست؟
علاوه بر مزایای چشمگیر سیستم لوله‌کشی کلکتوری که به بررسی آن پرداختیم، پرواضح است که این سیستتم نیز معایبی دارد که جذب آلودگی‌های خاک از جمله معایب این سیستم به شمار می‌رود.
3- ابزار رونیکس را از کجا بخریم؟
برای خرید تمام محصولات رونیکس می‌توانید به ابزارفروش‌های معتبر سراسر کشور مراجعه کنید.