مته گردبر چیست؟

مته گردبر ابزاری است که هم کاربرد صنعتی دارد و هم در ساخت و سازهای عمومی استفاده می شود، از این نوع مته می توان برای نصب یراق آلات، سوراخ کاری سقف جهت نصب تجهیزات روشنایی، سوراخ کاری زمین در کارهای تاسیساتی و یا ایجاد سوراخ روی دیوار برای کابل کشی ساختمان استفاده نمود.

آنچه باید درباره مته گردبر بدانیم

در این نوشته قصد داریم هر آنچه لازم است در مورد مته گردبر بدانید بیان کنیم:

• مته گردبر چیست؟
• چرا باید از مته گردبر استفاده کرد؟
• انواع مته گردبر کدامند و چطور بهترین گردبر را انتخاب کنید؟
• طریقه نصب گرد بر روی دریل؟
• نحوه کار با مته گرد بر چوب؟
• در حین استفاده از مته گردبر چه نکات ایمنی را باید رعایت کنید؟

مته گردبر چیست؟

مته گردبر در واقع یک استوانه تو خالی با لبه دندانه دار است که به دریل متصل شده و امکان برش دقیق و سریع قطعه کار را فراهم می‌کند. اگر چه شکل فنجانی (استوانه‌ای) مته عمق برش را محدود می‌کند؛ انواع مختلف مته گردبر با اشکال و اندازه های مختلف برای انجام کارهای گوناگون ساخته شده اند.

بیشتر بخوانید: آموزش کار با دریل

سیلندر فلزی

بدنه گردبر یک سیلندر فلزی عریض است. به جز لبه، تمام قسمت‌های بدنه از استیل ساخته میشوند، سیلندر بر روی یک محور نصب شده است. شکاف‌های موجود روی دیواره؛ گرد و غبار و تکه‌های بریده شده را مشخص می‌کند و از گیر کردن تیغه جلوگیری میکند. سیلندرها بسته یه کاربرد در ابعاد و اشکال متفاوتی ساخته می‌شوند.

انواع دندانه ها و کاربرد آنها

در حقیقت عملکرد مته گردبر به شکل و نوع دندانه و تیغه آن بستگی دارد؛ با روشن کردن دریل دندانه به حداکثر گشتاور ممکن رسیده و قطعه کار را برش میزند.

لبه دندان اره‌ای

این نوع تیغه دارای زاویه 60 درجه است، چنین زاویه ای منجر به افزایش میزان نفوذ لبه‌های مته در قطعه کار و برش بهتر می‌شود. از این نوع تیغه برای برش چوب، پلاستر، فلزات نرم و پلاستیک استفاده میشود.

لبه مربعی یا گرد

در مدل هایی که لبه گرد یا مربع شکل دارند، دندانه ها کمی عریض تر هستند. این نوع تیغه ها برای عملیات سایش و پرداخت کاربرد دارند و قدرت برش تیغه در این مدل ها مطرح نیست. از این مدل ها می توان برای سوراخکاری اجسامی مانند آجر، بتن، کاشی، شیشه و برخی سنگ ها نیز استفاده کرد.

روکش تیغه

هیچ نوع تیغه یا دندانه همه کاره وجود ندارد که بتوان از آن برای بریدن مواد و مصالح مختلف استفاده کرد. در بیشتر مدل ها پوشش لبه تیغه یک فلز سنگین از جنس کاربید تنگستن است. اما برای بریدن مواد قابل سایش به جای استفاده از فلزات سنگین از گردبرهای دارای پوشش الماس استفاده میشود.

محور مته گردبر

با وجود اینکه محور از اجزای اصلی مته گردبر نیست اما وظیفه مهمی بر عهده دارد. محور در مته گردبر نقش نگهدارنده اجزای متحرک خصوصاً اتصال بین مته و دریل برقی را بر عهده دارد. معمولاً مته گردبر به همراه محور عرضه میشوند اما برای خرید جداگانه محور مته گردبر باید به ابعاد و مدل محور توجه نمود. در برخی مدل ها محور فنری جهنده دارد که حین سوراخکاری فشرده میشود و بعد از ایجاد سوراخ، قطعات بریده شده را به بیرون پرتاب می کند.

انواع محورها

ثابت: استفاده از این محور زمانی توصیه می‌شود که کاربر به تیغه‌ای با اندازه مشخص نیاز دارد و تغییر اندازه و تنظیمات آن موجب اتلاف وقت می شود، در چنین مواقعی استفاده از محور ثابت بهترین راه حل است.

قابل جدا شدن: این نوع محور برای انواع تیغه با اندازه‌ها و مدل‌های متفاوت قابل استفاده‌ است و استفاده از محورهای مختلف برای هر تیغه لازم نیست. اگر در هنگام کار با مته گردبر مجبور هستید از تیغه‌های مختلفی استفاده کنید بهتر است که از محورهای دارای قابلیت تنظیم و تعویض استفاده کنید.

کوچک: دارای میله‌ای به اندازه 8.7 میلی‎‌متر که به همراه تیغه با قطر بین 14 الی 30 میلی‌متر استفاده می‌شود.

بزرگ: دارای میله‌ای به اندازه 11.1 میلی‎‌متر که به همراه تیغه با قطر بین 32 الی 210 میلی‌متر استفاده می‌شود.

مته راهنما

درست وسط هر مته گردبر یک مته راهنما قرار گرفته است که کار آن مشابه لنگر است؛ به این معنا که مرکز دایره را سوراخ نموده و گردبر را روی قطعه کار محکم میکند. این اتصال باعث مانع لغزش گردبر حین کار می‌شود. انتهای دیگر مته که به شکل 6 ضلعی است به دریل متصل می‌شود.

چرا باید از مته گردبر استفاده کنید؟

سهولت استفاده: مته گردبر قطعه کار را به شکل دایره‌ای برش میدهد. برای ایجاد چنین سوراخی با مته معمولی مجبور هستید یک سوراخ مرکزی ایجاد کرده و آن را با دریل های بزرگ تر گشاد کنید تا به اندازه مناسب برسید و البته نتیجه نهایی احتمالا چندان تمیز نخواهد بود. با استفاده از مته گردبر می‌توان بدون صرف انرژی زیاد یک سوراخ دایره شکل دقیق و تمیز ایجاد نمود؛ این ویژگی برای ایجاد دایره‌های بزرگ‌تر بیشتر به چشم خواهد آمد.

کاهش زمان و انرژی: دیواره سیلندر گردبر قطر کمی دارد و نسبتا نازک است. سوراخکاری قطعه کار با مته گردبر دارای اصطکاک کمتری ایجاد کرده و به قدرت کمتری نیاز دارد. همین مسئله موجب کاهش مدت زمان انجام کار و همینطور فشار وارده بر روی دریل می‌شود و به تبع آن طول عمر ابزار نیز افزایش می‌یابد.

انعطاف‌پذیری: با کمک مته گردبر می‌توان سوراخ‌هایی در اقطار و ابعاد مختلف ایجاد نمود.

انواع مته گردبر کدامند؟ چطور بهترین مدل را انتخاب کنید؟

سوراخ‌هایی که ابزار‌های مختلف ایجاد می‌کنند از لحاظ نوع، کیفیت و اندازه با هم تفاوت دارند، باید ابزار را بر اساس کیفیت و نوع سوراخ‌ مورد نظر انتخاب نمود. برای انتخاب ابزار جهت سوراخکاری قبل از هر چیز به سوالات زیر پاسخ دهید:

• قطعه کار چه جنسی دارد؟
• حجم سوراخکار چقدر است؟
• از ابزار برای مصارف عمومی استفاده خواهد شد یا کاربرد صنعتی مد نظر است؟

جنس تیغه:

فولاد کربنی

اگر از مته گردبر برای ساخت و سازهای خانگی و انجام کارهای عمومی استفاده می شود، مته گردبر با تیغه فولادکربنی بهترین انتخاب خواهد بود. این تیغه برای موادی که ساختار غیر متراکم دارند مثل چوب، پلاستیک، گچ و … ایده آل است.

تیغه بایمتال (دوفلزی)

مته گردبر بایمتال (دوفلزی) استحکام بالاتری داشته و میزان ایمنی حین سوراخکاری های سنگین را افزایش می‌دهد. استفاده از این نوع مته گردبر برای سوراخکاری فلزات یا کاربردهای مداوم و طولانی مدت مناسب است. گردبرهای دندانه فولادی به دلیل سرعت بالاتری که دارند برای برش‌های سریع‌تر مناسب‌ هستند، همچنین به کاربر امکان می‌دهد که بسته به نیاز، سرعت برش را تغییر دهد. استفاده از این مدل مته گردبر برای چوب‌های سفت، تخته سه لا، گچ، پلاستیک، فلزات غیر آهنی (مثل آلومینیوم، روی و مس) و … توصیه می‌شود.

عمق برش بایمتال

عمق برش با بایمتال می‌تواند تا 42.5 میلی‌متر هم برسد این در حالی است که ویژگی‌ها و مزایای استاندارد بایمتال هم حفظ می‌شود.

نوک اره کاربید تنگستن

مته گردبر از جنس کاربید تنگستن، می‌تواند سرعت سوراخکاری را تا حد زیادی افزایش می دهد. این مته گردبر برای استفاده‌های طولانی مدت و مداوم بسیار مناسب است و اغلب برای کارهای صنعتی استفاده می‌شود؛ چرا که توانایی برش انواع چوب، پلاستیک، فلزات و … را دارد.

محور جدا نشدنی

محورهای جدا نشدنی به صفحه اصلی مته جوش داده می شوند و قابلیت برش در بالاترین سرعت ممکن را فراهم میکنند، قطر زیاد این مدل ها باعث شده است که برای ایجاد سوراخ و بریدن صفحه‌های سقف کاذب، تخته سه لا، فلزات و PVC مناسب باشند.

سر الماس

دندانه های برخی مدل های مته گردبر با الماس روکش شده است. مقاومت و دوام سر الماس آن‌قدر زیاد است که گرما و اصطکاک به آن صدمه‌ای وارد نمی‌کند و برای برش کاشی‌ و سرامیک مناسب است. اگر چه لبه الماس در برابر گرما مقاوم است اما بهتر است حین انجام کار با استفاده از آب تیغه را خنک نگاه دارید.

مته گردبر همه کاره

گردبرهای همه کاره به منظور برش طیف وسیعی از سوراخ‌ها؛ با قطرها و اندازه‌های مختلف طراحی و ساخته شده‌اند. این گردبر توانایی برش انواع چوب، گچ، پلاستیک، تخته سه‌لا و فلزات غیر آهنی را دارد.

مته گردبر با قابلیت تنظیم سرعت

مدل هایی که قابلیت تنظیم سرعت دارند امکان سوراخکاری در ابعاد ختلف را فراهم میکنند. حمل و نگهداری چنین قطعه ای راحت تر است و به فضای کمتری نیاز دارد. این مدل گردبرها به همراه یک الی سه  دندانه قابل تنظیم ارائه می شوند می‌توانند سوراخ‌هایی با اندازه‌های متفاوت ایجاد کنند.

بیشتر بخوانید: 9 دلیل اصلی شکستن مته + اموزش جلوگیری از شکستن مته

چطور گردبر را به دریل متصل کنید؟

مته گردبر خطرات منحصر به فرد خود را هم دارد؛ همین مسئله ضرورت کسب اطلاع از نحوه اتصال آن به دریل را هم ایجاد می‌کند:

تعیین اندازه مورد نیاز

با توجه به نیازتان اندازه سوراخ را تعیین و گردبر را برای بریدن دایره‌ای به آن اندازه تنظیم کنید. در هنگام بریدن فلزات باید از روغن برش یا روان‌کننده استفاده کنید.

انتخاب محور مورد نظر

اگر از محورهای قابل جدا شدن استفاده می‌کنید، محور مناسب با گردبر را تعیین کنید و مطمئن شوید که محور مورد نظر با سه نظام دریل برقی‌ تطابق دارد.

تنظیم محور

بعد از انتخاب محور باید آن را به گردبر متصل و تنظیم کنید. پیچاندن را آنقدر ادامه دهید تا محور کاملا محکم شود. اگر از مته گردبر قابل تنظیم استفاده میکنید باید محور را در محدوده ده سانتی‌متری دندانه‌ها قرار دهید و سپس برای محکم نمودن آن اقدام کنید.

محکم کردن گردبر

انتهای محور را در سه نظام دریل قرار داده و محکم نمایید.

محکم کردن سه نظام

سه نظام را تا جایی بچرخانید که مطمئن شوید در جای مناسب خود قرار گرفته و محکم شده است.

چطور از مته گردبر استفاده کنید؟

استفاده از گردبرها برخلاف ظاهر غلط اندازی که دارند، خیلی هم آسان نیست! بهتر است پیش از استفاده چند بار تمرین کنید و اولین برش‌ را روی یک قطعه آزمایشی امتحان کنید. برای این کار می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:

سوراخ راهنما را ایجاد کنید

اولین کاری که باید قبل از شروع برش با گردبر انجام دهید این است که مرکز دایره مورد نظر (محل قرارگیری مته وسط گردبر) را با مته سوراخ کنید. در حال سوراخ کاری با دریل مواظب باشید که مته روی سطح نلغزد و در محل مورد نظر ثابت بماند.

تنظیم محور

محور گردبر را تنظیم کنید و مطمئن شوید که همه دندانه‌ها روی سطح قرار گرفته‌اند. اگر قصد برش فلزات را دارید، قبل از شروع برش، روی محل اتصال گردبر و سطح کار روغن برش یا روان کننده بریزید.

ابزار را محکم نگه دارید

خیلی آرام شروع کنید و تمرکز و نیروی‌تان را صرف محکم گرفتن و نگه داشتن گردبر بر روی سطح کار کنید.

بیرون ریختن گرد و غبار

در حین کار به طور مرتب کار را متوقف کنید و گرد و غبار موجود در سوراخ را بیرون بریزید. این کار از گیر کردن گردبر و گرم شدن بیش از حد آن جلوگیری می‌کند. از طرف دیگر برای اینکه سوراخ نهایی صاف و تمیز دربیاید بهتر است از پشت قطعه کار شروع به بریدن کنید.

حین استفاده از گردبر چه نکات ایمنی را باید رعایت کنید؟

رعایت نکات ایمنی حین استفاده از مته گردبر می‌تواند صدمات احتمالی را تا حد زیادی کاهش دهد. بهتر است حین استفاده از گردبر از عینک محافظ چشم، دستکش ایمنی و محافظ گوش استفاده نمایید. برای سوراخکاری مواد سخت مثل چدن یا فولاد، بهتر است از دریلی استفاده کنید که دسته محافظ داشته باشد.

برترین برندهای مته گردبر به نقل از سایت رادیران:

“برترین برندهای مته گردبر

در هنگام خربد مته گردبر با تنوع برندهای مختلف مواجه خواهید ششد. این امر انتخاب یک مته گردبر با کیفیت را برای شما سخت خواهد کرد. در این قسمت تعدادی از برندهای معروف که در حوزه تولید مته گردبر با کیفیت فعالیت دارند را معرفی می‌کنیم.

• مته گردبر مگابور
• مته گردبر اونیکا
• مته گردبر کارناش
• مته گردبر رونیکس
• مته گردبر جیپسون
• مته گردبر راک
• مته گردبر اف ای پاورتولز
• مته گردبر تیتان
• مته گردبر بی دی اس”