مجسمه سازی چیست و انواع تکنیک های اجرای آن کدام است؟

مجسمه سازی چیست؟

مجسمه سازی شاخه ای از هنرهای تجسمی است که به شکل دادن اشیا با مصالح مختلف میپردازد. در واقع هنر مجسمه سازی فرایندی است که به خلق یک پیکر سه بعدی می انجامد؛ این حجم سه بعدی تندیس، پیکره و یا مجسمه نامیده می شود. در گذشته مجسمه سازی، تراشیدن و یا حجم دهی مصالحی مانند سنگ، فلز، چوب و گل بود اما امروزه با فرایندهای گوناگون و مصالح مختلفی اجرا میگردد.

آثار هنری مختلف از دوران دور برجا مانده است. پیکره های سنگی نسبت به سایر آثار هنری از دوام بهتری برخوردار بوده اند و آثار سنگی متفاوتی از دوران های مختلف و اقوام گوناگون به جا مانده است در حالی که بیشتر آثار چوبی در گذر زمان از بین رفته است . یونانیان باستان پیکرهایی به شکل خدایان خود می ساختند و در معابد قرار میدادند؛ مصریان نیز مجسمه هایی برای مردگان خود میساختند و اقوام دیگر نیز هر یک مطابق با سنن و آئین خود اقدام به ساخت مجسمه میکردند.

اگر چه ایرانیان از دیر باز در هنرهای گوناگون مهارت داشته اند؛ ظاهرا مجسمه سازی پیش از اسلام و پس از آن در ایران رواج چندانی نداشته است. آثار کشف شده در ایران بسیار کم است و به چند مورد از دوره اشکانیان و ساسانیان محدود میگردد.

انواع مجسمه سازی

پیکره را میتوان سه بعدی و یا نقش برجسته ساخت. مجسمه سه بعدی مستقل است و فضا اشغال می کند، در حالی که نقش برجسته بر روی زمینه متصل شده و کمی از سطح بیرون آمده است. مجسمه سازی را بر اساس مصالح ساخت میتوان دسته بندی نمود. در ادامه به معرفی رایج ترین مصالح مجسمه سازی خواهیم پرداخت.

بیشتر بخوانید: معرفی ابزارآلات مجسمه سازی با فلز و کاربرد آن‌ها

مجسمه سازی با گل

مجسمه سازی با گل را میتوان ساده ترین تکنیک مجسمه سازی دانست. شکل پذیری گل نسبت به سایر مصالح ساخت بیشتر است و از آنجا که دیرتر خشک میشود و امکان اصلاح کار وجود دارد، برای شروع مجسمه سازی ایده آل است. رایج ترین ماده برای مجسمه سازی با گل خاک رس است؛ معمولا از ابزار پلاستیکی و چوبی و کاردک های مختلف برای مجسمه سازی با گل استفاده میشود.

مجسمه سازی با گچ

در روش مجسمه سازی با گچ مخلوطی از گچ، سیلیس و آب تهیه میشود؛ طرح اولیه مدلسازی شده و با گچ قالب گیری میشود. هنگامی که مجسمه از قالب خارج شد با ابزار مناسب قطعات اضافه را جدا مینمایند و پس از سنباده کاری و پرداخت مجسمه آماده میشود. مجسمه سازی با گچ برای ساخت پیکره، تندیس و احجام کاربرد زیادی دارد. شیوه مجسمه سازی با گچ مشابه شمع سازی و دیگر فرآیندهای قالب گیری است و به ابزار پیچیده ای نیاز ندارد.

مجسمه سازی با چوب

چوب یکی از مرسوم ترین مواد اولیه برای ساخت تندیس است که به سادگی در دسترس قرار دارد. اگر چه برای مجسمه سازی با چوب میتوان از چوب انواع درختان استفاده نمود؛ بهتر است پیش از ساخت مجسمه به کاربرد و محل قرار گیری آن دقت نمود. چوب درختانی مثل گیلاس، گردو و کاج برای مجسمه سازی با چوب ایده آل هستند چرا که حکاکی و پرداخت چوب این درختان ساده است و البته کار نهایی از زیبایی بیشتری برخوردار خواهد شد. در این شیوه معمولا یک طرح اولیه آماده میشود و سپس با ماژیک طرح را روی چوب پیاده سازی میکنند. در نهایت با تراشیدن قسمت های اضافی اثر نهایی خلق میگردد.

ابزار لازم برای مجسمه سازی با چوب در حقیقت همان ابزار رایج نجاری است و اگر تمایل دارید هنر مجسمه سازی با چوب را فرا بگیرید بهتر است ابزار آلات رایج مثل اره، مغار، سنباده و … را تهیه نمایید.

بیشتر بخوانید: معرفی 6 عدد از بهترین مارک چکش موجود در بازار

مجسمه سازی با سنگ

در شیوه مجسمه سازی با سنگ بیشتر از سنگ های مرمریت و تراورتن استفاده میشود؛ خاصیت آهکی بودن این سنگ ها باعث برش پذیری بهتر آنها می گردد و هنرمند با تراشیدن قسمت های اضافی حجم مورد نظر را روی سنگ ایجاد مینماید. مجسمه سازی با سنگ علاوه بر آثار هنری برای تزئین بنا ها نیز کاربرد دارد. از این تکنیک برای پیکر تراشی و ساخت تندیس استفاده میشود و هنرمندان ایتالیایی از پیشتازان این تکنیک در دنیا هستند. ابزارهایی مثل قلم، چکش و فرز سنگ بری برای مجسمه سازی با سنگ ضروری هستند.

آموزش مجسمه سازی

در کنار رشته مجسمه سازی که در دانشگاه های کشور برگزار میگردد، کلاس ها و دوره های آموزشی مجسمه سازی نیز تحت عنوان کارگاه مجسمه سازی در سراسر کشور وجود دارد که به آموزش این هنر ارزشمند میپردازند. با مراجعه به هر یک از این مراکز میتوان مهارت های لازم مجسمه سازی را فرا گرفت و از این هنر به عنوان یک کسب و کار بهره برداری نمود.

به نقل از سایت زیبا سنگ دکور در مورد مجسمه سازی با سنگ می‌توان گفت: برخی از مشهورترین و موفق‌ترین هنرمندان در طول تاریخ مجسمه‌های سنگی خلق کرده‌اند. چهره‌های کلاسیک مانند دوناتلو، میکل آنژ و برنینی به دلیل واقع گرایی حیرت انگیز، ژست‌های برانگیز و بیان ظریف خود مشهور هستند.